Beslenme Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?

Yemek yeme hemen hemen her annenin yaşadığı stresli bir durumdur. Özellikle iştahsız (!) çocuklar tam bir işkence gibidir. Bitmeyen tabaklar, ret edilen yemekler annenin hem vicdanen azap duymasına hem de çocuğun gelişimiyle ilgili yaşanan endişelere neden olur. Ama acaba çocuklarda yemek düzenine geçmek bu kadar zor mudur? Ya da çocuklarda beslenme alışkanlığı nasıl ve ne şekilde doğru, sağlıklı şekilde kazandırılır.

Çocukta yemek yeme arzusunu 3 şey uyandırır…

1. Yemeği yediği yer,
2. Yemeği yedirenin tutumu,
3. Yemek.

Aslında bu üç şeyi doğru kullanırsanız çocuğunuzda doğru yemek yeme alışkanlığı kazandırabilirsiniz.

Her şeyden önce şartları kaideleri bir kenara bırakıp şunu kendinize sormanızı istiyorum. “ Birisi bana zorla ve istemediğim bir şeyi yaptırmak istese ne hissederim?”.. Bir çok çocuk için yemek yemek böyle bir duygu maalesef.. Tok iken zorla yemek, oyunu bırakıp yemek, acıkmadan kurulmuş saat gibi düzenli yemek.. Bunlar çocuk için zorlayıcı etkenlerdir. Çocuklarda beslenme alışkanlığı kazanmak belirli bir zaman alacaktır.

Özellikle ilk iki yıl bilinçaltı dediğimiz daha sonra hatırlayamayacağımız beyinde alt bir sistem gelişir. Korkularımız, ret ettiklerimiz, arzularımız, bastırdığımız duygularımız.. İşte burada çocuk eğer yemek yeme konusunda zorlanmış ise ya da bu çok önemli bir konu olarak sürekli vurgulanmış ise ileride de bu çocuğun yemekle ilgili sıkıntıları olması hiç şaşırtıcı olmayacaktır. Çünkü bilinçaltına yazılan kod “ yemek yemek zor bir iş”. Bu kod ileride ya tamamen iştahsız ve sürekli yemek seçen bir kişiliğe iter çocuğu.. Ya da tam tersi bastırılmaya çalışılan bir duyguya bu da obeziteye imza atar. Yemek yeme alışkanlığı sanılanın aksine beyin fonksiyonu ile bağlantılı bir durumdur.

Aslında ailenin yemek yeme tarzı da çocuğa yansır. Çocuk aile bireylerinin yemek yeme alışkanlığından etkilenmektedir. Eğer;

• Ailenin yemek masası disiplini yoksa ya da ev bireylerinin toplandığı yegane saatse,
• Yemek ortamı hep gergin geçiyorsa ya da bol muabbetli ise,
• Annenizden babanızdan öğrendiğiniz gelenekçi beslenme tarzını yaşatıyorsanız,
• Aile bireyleri yemek konusunda aşırı seçici yada fazla derece de abur cubur tüketici ise,
• Israrcı ve korumacıysanız yada yada…

İşte işin diğer bir sırrı da burada.. Aslında yemek yeme tarzınız artık çocuğunuzun tarzı da olabilir.

Çocuklarda beslenme alışkanlığı kazandırma sırasında neler yapmalı, neler yapmamalı?

• Yemek yedirirken televizyon izletmek doğru bir alışkanlık değildir. Özellikle televizyonla yemek yiyen çocuklar aslında ne yediğinden çok televizyona odaklanır. Haliyle yemek işlevini öğrenemezler. Bunun yerine yemek yedirirken bir hikaye anlatmak, bir masal yaratmak ya da şarkılar söylemeniz daha fazla etki sağlayacaktır.
• Mutlaka “ aferin, gayet iyisin..” gibi onore edici cümlelerinizle onu cesaretlendirin. Ancak bunu da çok fazla abartarak çocuğun yemeği bir araç olarak kullanmasını da engelleyin.
• Yemek yeme süreniz olmalı. Bu süre tüm aile bireylerinin yemeklerini bitirerek masadan kalktığı süre olmalı. Bunun için arada bir “ baba yemeğini bitirmek üzere.. “ ya da “ birazdan hep beraber yemeğimizi bitireceğiz.” Tarzında açıklamalarla yemek süresi hakkında sinyaller verin.
• Yemek süresi bittiği zaman mutlaka kalkın. Sadece onun yemeğini yedirmek şeklinde vakit harcamayın.
• Her yemeği çocuğunuzun yemesi gerekiyor gibi bir anlayışı yıkın. Karşınızda küçük bir adam var. Tercihleri ve istekleriyle onu kabullenmeyi öğrenin. Ancak buradan da ret ettiği her şeye de evet deyin demiyorum. Kurallarınız ve sınırlarınız olsun. ancak bu kurallar sert ve can acıtıcı olmasın…
• Her hafta yeni bir gıda ekleyin. Sürekli ve sıklıkla değişen farklı gıdalar sunmanız da çocuk tarafından istenmeyebilir. İlk hafta bir çay kaşığı ölçüsüyle deneyeceğiniz tarhana çorbası, sonrasında bir çorba kaşığı zamanla 4-5 çorba kaşığına kadarki geçişi sağlayacak şekilde bir sıralama yapmalısınız. Bir sonraki hafta yayla çorbası daha sonraki hafta domates çorbası.. sırayla ama az az yavaş arttırarak..
• Özellikle yemeklerinde figürsel süslemelere, değişik şekiller yada yaratıcı sanatsal yeteneğinizle daha da ilginç hale getirebilirsiniz. Örneğin küçük çeri domateslerini ikiye bölün. Bunların bir tanesini küçük kare şeklindeki ince bir dilim ekmeğin üzerine koyun. Sonrada üzerine birkaç çöre otu.. ortaya harika uğurböcekleri çıkacak. Bunu yemek çocuğunuz için daha eğlenceli gelecektir.
• Abur cuburları yemek sonrası ödül olarak kullanın. Ancak bu abur cuburları daha sağlıklı yapabilirsiniz. Hazır bir paket cips yerine, evde ince ince kesilmiş patatesleri fırında kızartmak ya da kocaman bir paket çikolata yerine çikolatalı bir süt içmek hem bu isteğini azaltacaktır hem de daha sağlıklı beslenmesini sağlayacaksınızdır.
• Eğer çocuğunuz sadece süt içiyor peynir, yoğurt gibi besinleri yemiyorsa çok zorlamayın. Zaten o ürünlerden alacağı proteini sütten almaktadır. Ancak alıştırmak adına özendirici yada küçük hilelere başvurabilirsiniz. Meyvalı yoğurt yada kaşarlı tost yapmanız gibi..
• Aşırı kaygılı ebeveynlerin çocukları da genelde kaygılı oluyor. Ayrıca iştahsız.. Bu nedenle yemekle ilgili kaygılarınızı çocuğunuza yansıtmayın. Özellikle çocuğunuzda yemeğe karşı aşırı tepki, kusma, yemeği ağzında tutma gibi sorunlar var ise çocuğunuz yemeğe değil size tepki veriyor demektir.
• Yemek yemeği bir cezalandırma aracı olarak kullanmayın. Eğer bunu yapmazsan yemek yiyeceksin gibi tam tersi eğer yemeğini yersen şunları yapabilirsin tarzı açıklamalara olabildiğince fırsat vermeyin.
• Sizin sevmediğiniz yemeği yemeyecek diye bir kaide yok. Bu nedenle mutlaka siz yemeseniz de sevmediğiniz gıdaların tadına bakmasını sağlayın.
• Yemek yeme saatlerini huysuz, gergin, uyku öncesi yada hemen uyku sonrası zamanlarda yapmayın. Olabildiğince keyifli ve huzurlu saatleri kollayın ve bu saatleri kullanın.
• Açlık ve doymak kavramlarını öğretin. Özellikle yemek saatleri yaklaştığında sürekli ne kadar acıktığınızı söyleyin. Karnınızı ovun dilinizle dudaklarınızı yalayın. Çocuğunuzda yemeğe karşı istek algısını oluşturun. Aynı şekilde yemek bittiğinde de ne kadar doyduğunuzu anlatın. Bu iki kavramı öğrenmesi çok önemli..
• Özellikle yaşadığınız memnuniyeti yada memnuniyetsizliği sözlerinizle vurgulayın. Çok üzüldüm yada çok mutlu olduk tarzında ki ben dili ifadelerini kullanın.