Hatalı Tuvalet Eğitimi Çocuğu Depresyona Mı Sokuyor?

Uzmanlar çocuğa tuvalet eğitimi verirken, altına kaçırdığında ebeveynlerin yaptığı hataların, çocuğu depresyona sokabileceğini belirtiyor. Çocuk altına kaçırdığında, bağırmak, kızmak, ceza vermek, şiddet uygulamak gibi yapılan hatalar, depresyon kekemelik vb. sorunlara sebep olabilir.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Polikliniğinden Uzman Klinik Psikolog Aynur Sayım, tuvalet eğitimi ile alakalı önemli açıklamalar yaptı.

Aynur Sayım, çocuk gelişiminde kritik dönemler olduğunu belirtmektedir. Bu dönemlerden en önemlisi de 2-3 yaş arasındaki dönemdir. Aynur Sayım, “Çocuğun anne ya da bakım veren kişi ile arasında kurduğu güven ilişkisi, çocuğun yaşamı boyunca tüm insanlarla kurduğu ilişki tarzını ve güveni temsil eder. İlk 3 yıl en önemli dönemdir. Bebek, annesinin tüm ihtiyaçlarını karşılamasını ister. Karnı acıkınca doyurulmayı, altı kirlenince temizlenmeyi, dokunsal temas ve sevgi dolu bakışlara ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaçlar gecikmeden, zamanında yerine getirilirse anneye güven hisseder ve dolayısıyla kendini güvende hisseder” dedi.

Çocuklarda 2-3 yaş döneminin, dış dünyanın ve kendisinin farkına vardığı dönem olduğunu belirten Aynur Sayım, çocukların bu dönemde öğrenme ve dünyayı keşfetme isteklerinin doruklarında olduklarını belirterek “İlk bireyselleşme denemelerini çocuk bu dönemde yapar. Kendisi yemek ister, oyuncağını kendisi almak ister, eşyaları karıştırır, bir koltuğa belki 15-20 kez iner-çıkar. Burada dünyayı keşfetmenin, ona sahip olmanın hazzını yaşıyordur. Eğer aile çocuğu engeller, her hareketini uyarır, çocuğa zarar gelecek endişesi ile korumacı, müdahaleci davranırsa, çocuğun güveni kırılır, dünyayı tehlikeli bir yer olarak algılar ve yeni girişimlerinde daha temkinli olma ihtiyacı duyar. Anne-baba çocuk için gerekli güvenlik önlemlerini alarak, çocuğa kendisini gerçekleştirmesi fırsat, ona bir alan sunmalıdır” diyerek ekledi.

2 yaş sendromuna denk gelen bu dönemde çocuğun inatlaşabileceğini belirten Aynur Sayım, şu tavsiyelerde bulundu;

“Aileler bu dönemde nasıl davranacaklarını, ne yapacaklarını bilemezler, çaresiz hissederler. Olabildiğince sakin kalıp yaşına uygun açıklamalar yapılmalı. Bu durumlarda dikkatini başka bir yöne çekip oraya odaklamasını sağlayarak, asla çatışmaya girmeden bu dönem geçirilmelidir. Çünkü çocuk bahsettiğimiz nedenlerle kendini gerçekleştirme denemeleri yapıyordur. Bunu bilirsek, daha bilinçli davranabiliriz.”

Çocuğun bir gelişim döneminde inciltilirse, gelecekteki geçiş dönemine sağlıklı bir şekilde geçiş yapamayacağını belirten Aynur Sayım “Bu dönemde sosyalleşmesine fırsat vermek, yeterli uyaran sunmak, çocukla konuşmak, oyun oynamak, çocuğa kaliteli zaman ayırmak, tüm dönemlerde gerekli olduğu gibi, bu dönemde de oldukça önemlidir” uyarısında bulundu.

Tuvalet eğitiminde en önemli nokta sabırlı olmak ve çocuğun hazır olmasını beklemek.

“Tüm gelişim dönemlerinde olduğu gibi, bu dönemde de çocuğun tuvalet eğitimine hazır oluşluğunu beklemek, çocuk hazır mı şeklinde izlemek ve sabırlı olmak gereklidir. Çocuk, tuvalet eğitimine hazırsa sinyaller verir. Gizli gizli köşelerde çişini, kakasını yapmaya başlar, tuvaletinin geldiğini söylemeye başlar. Eğer çocuk hazır olduğunu hissettiriyorsa, o zaman tuvalete götürmek ve olumlu pekiştirici kullanmak gerekir. Aferin diyerek ödüllendirmek gibi.

Eğer çocuk hazır olmadan erken dönemde anne-baba acele ederse, çocuğa baskı yaparsa, çocuk bu dönemde saplanır ve ileride birtakım sorunlar ortaya çıkabilir. Bu süre üç yaştır. Üç yaşa kadar beklemek gerekebilir.” Diye belirterek tuvalet eğitiminde sabırlı olmanın ve çocuğun hazır olduğu zamanı beklemenin önemini vurgulamaktadır.

Çocuğun tuvalet eğitimi sırasında altına kaçırması durumunda, ebeveynin çocuğu korkutmasının, ceza vermesinin, tehdit etmesinin çocuğu örsleleyeceğini ve ciddi problemlere yol açabileceğini belirten Aynur Sayım  “Bu yanlış tutumlar, çocuğun çekingen, girişimci olmayan, kendine güvensiz bir yapıda olmasına yol açar. Çocuk bu gibi cezaları beden bütünlüğüne zarar geliyor olarak algılar, insanlara güvenmez, her an zarar görmekten korkar. Anksiyetesi yüksek, kaygılı bir kişi olur. Buna bağlı olarak başka davranış sorunları da  oluşabilir. Alt ıslatma, kaka kaçırma kalıcı olabilir. Kekemelik, agresivite, uyum güçlükleri, sosyal fobi gibi sorunlar tabloya eşlik edebilir, çocukta depresyon gelişebilir” diyerek ebeveynleri uyarmaktadır.

Ayrıca Aynur Sayım, “Tuvalet eğitimi kritik bir dönemdir ve durumdur. Anne-baba bu konuda çok bilinçli davranmak zorundadır. Çocuk sinyal verdiği halde korumacı davranıp örneğin ‘Şimdi kış, hava soğuk, yaza bıraktık’ diyen annelerimiz de olduğunu görebiliyoruz. Bu tutum da aşırı korumacı-kollamacı tutum olması nedeniyle, çocuğun duygusal gelişimini olumsuz etkiler. Bu tutuma maruz kalan çocuk, her konuda muhtemelen bunu yaşar. Yani çocuğa sorumluluk verilmez, çocuk özbakımı için desteklenmez ve korunursa, çocuk duygusal olarak büyüyemez küçük kalır.” diyerek, ebeveynlerin aşırı korumacı davranışlardan sakınmaları gerektiğini belirtmektedir.

Kaynak: www.bebek.com

İlk Yayın Tarihi: 4 Şubat 2018 @ 11:46