Disiplinde Cezaya Alternatifler

Cezalandırmak mı, cezalandırmamak mı? Danışma hattımıza üyelerimizden böylesi bir soru geldiğinde Sevgili Bebek olarak ilk tepkimiz “Neden çocuklarımıza ceza veriyoruz?” sorusu oluyor. Böylesi bir soruya da üyelerimizde tabii ki çeşitli cevaplar geliyor. Gelen cevaplardan bazıları ise şöyle:

• “Bazen o kadar sinirleniyorum ki başka ne yapabileceğimi bilmiyorum.”
• “Ceza vermezsek, çocuklarımız her istemediğimiz şeyi yaparlar.”
• “Ceza veriyorum, çünkü oğlum sadece cezadan anlıyor.”
• “Ceza vermezsem çocuğum doğruyu yanlıştan nasıl ayırır?”
• “Çocuğumun üzerimden bir hakimiyet kurmasından korkuyorum.”

Aslında cezanın bir ebeveyn-çocuk ilişkisinde yeri yoktur. Çocuklar yaptıklarının sonuçlarını görmelilerdir, fakat bu sonuç bir ceza olmamalıdır.

Şu an aklınızdan geçen “İyi de, çocuk yanlış davranmaya devam ederse ne yapacağız?” olabilir. Bu sorunun cevabı da ceza değil!

Ceza kavramının en büyük problemlerinden biri çocuğunuzu yaptıkları için üzgün ve pişman hissettirmek yerine akıl çeldirici bir etkisi olmasıdır. Yani ceza verilen çocuk çoğu zaman yaptıkları için pişman hissetmek yerine, ebeveynlerine karşı bir intikam duygusu besleyecek, yanlış davranışı düzeltmek yerine, bir dahaki sefere yakalanmamak amacında olacaktır. Kısacası ceza vererek çocuğunuzu yaptıklarının yanlış olduğunu farkettiği içsel süreçten uzaklaştırmaktasınız.

Örneğin köşede tek ayak üzerinde durmak gibi, pek çok ilkokulda hala kullanıldığından emin olduğumuz ilkel bir cezayı düşünelim. Diyelim ki çocuğunuz evdeki bir vazoyu kırdı ve siz onu “köşeye” gönderdiniz. Böylesi bir cezayla çocuğunuzun bu davranışını tekrarlamamasını umdunuz.  Oysaki çocuğunuz bu cezadan ne sizin beklentilerinizi, ne de bu davranışının sizi nasıl etkilediğini anlayabildi. Bu cezadan çıkardığı sonuç büyük olasılıkla bir daha vazo kırarsa, bunu bir şekilde sizden saklaması gerektiğiydi.

İlk Yayın Tarihi: 13 Mart 2015 @ 17:22