Bebeklerde Dikkat Kesilme ve Odaklanma; Hayatta Başarıyı Getiriyor

Bebeğinizin dikkat aralığını, konsantrasyonunu arttırmaya yönelik yapabileceklerinizi aşağıda kısaca sıraladık.

1.Yüz yüze zaman geçirmek Bebeklerde insan yüzlerinin bambaşka bir albenisi ve yararı vardır.

2.Yaş aralığına uygun doğru ve yerinde seçilmiş oyun imkanları sunmak

3.Bebeğinizin TV, bilgisayar, tablet ve akıllı telefonlar benzeri sanal dünyaya açılan aygıtların önünde geçirdiği zamanın süresini sıkı gözlem altında bulundurup bu sürenin etkisini ve kalitesini arttırıcı paylaşımlar yaratmak (Örneğin Zeka Küpü videoları benzeri çok kısa ama etkin kaliteli paylaşımlarda bulunmak )

4.Bunun yanı sıra gün içinde zaman ve mekan dışında başka öğelerle ilgilenilmeyen boş zaman sürecini de kontrol ederek düzenlemek

Dikkat verme nasıl oluşur

Dikkat verebilme beynin yalnızca bir bölümünün sorumlu olduğu bir davranış değildir. Aynen sindirim sisteminde veya solunum sisteminde olduğu gibi dikkat verme yoğunlaşma da anatomik sistemin çeşitli uzuvlarını ve beynin çeşitli yapılarını içerir.

Yapılan araştırmalar dikkat verme işlemi sırasında 3 bileşen olduğunu göstermiştir.

Dikkat verebilmek için gerekli olan bu 3 bileşen sırasıyla,

1.Dikkat kesilmek , ilgiyi dikkat çeken bir şeye yönelebilmek

2.Kaydırmak ,o an yapılan şeyden ilgiyi diğer noktaya kaydırmak

3.Sürdürmek, bir konuya odaklanarak diğer düşünceleri duyguları ve dışardan gelen uyarılar yok saymak olarak sıralanabilir.

Birinci bileşen olan Dikkat kesilmek durumu bebeğin doğumla getirdiği bir beceridir. Öncelikle bebekler onlara daha tanıdık gelen şeylere dikkatlerini verirler. Örneğin yapılan bir dizi yeni araştırmalar göstermiştir ki yenidoğanlar öncelikle ana rahminde aşina oldukları seslere ( anne baba sesi belli müzik parçaları vs.) dikkat kesilmektedirler. Bunu gösteren en tanınmış basit deney ise daha hastane ortamında yapılmaktadır. Doğumu gerçekleştiren doktor ve baba yenidoğan’ın beşiğinin yan tarafında dururlar. öncesinde doktor yenidoğana yönelik örneğin akıllı güzel bebek der Bebek kafasını sesten yana çevirmez tepki vermez. Ardından baba aynı cümleyi söyleyince bebek sesin geldiği tarafa doğru kafasını çevirir ve gözleri ile aranır. Bu basit deney yenidoğan’ın ana rahminde sürekli duyduğu sese aşina olduğunu ve bu nedenle de dikkat kesildiğini göstermektedir.

Birinci ve ikinci bileşen olan dikkat kesilmek ve ilgiyi o yöne kaydırmak için gerekli beyinsel gelişim ilk 14 ay içinde oluşabilmektedir. İşte bu nedenle ilk 12 ay içinde bebeğin dikkat kesilmesine sese yönelmesine ve yüz ifadeleri değişimine yönelik oyunlar paylaşımlar kurgulanması çok önemlidir. Örnek verecek olursak ilk 0-6 ay Zeka Kartları ile yapılan sunum oyunlarında yukarda sayılan öğelerin hepsi mevcuttur.

Üçüncü ve son bileşen olan dikkati sürdürebilmek ise diğer öğelere oranla daha yavaş gelişmektedir. Bir şeye odaklanmayı sürdürebilmek demek etraftaki olası diğer dikkat çelicileri yok saymak anlamına da gelmektedir.

Dikkat çeldiricileri yok saymak demek gelen bir sinyali veya sinyalleri uyarıcıları durdurmak bastırmak anlamına gelir. Bunları yok sayarken söz konusu olan şeye de pür dikkat kesileceksiniz demektir.

Örneğin eğer bilgisayar başında iseniz ve ekrana konsantre oluyorsanız enerjinizi yalnızca oturmaya devam edip gözlerinizi ekrana dikmenin dışında dışarıdan gelen diğer değişik verilere de dikkatiniz kapatmak içinde harcayacaksınız anlamına gelmektedir. Örneğin dışarıdan pencerenizden gelen ambülans siren sesini ve /veya midenizden gelen kazınma sinyallerini yok sayacaksınız. Bu aynı zamanda haz duygunuzu da ertelemeniz gerekeceği anlamına gelmektedir. Yani bir saat bilgisayar başında çalıştıktan sonra işininiz bitirdiğinizde dinlenme ve yemek yemeye kavuşacaksınız anlamına da gelmektedir. Bu engelleyici ve sınırlayıcı kendini kontrol edebilme becerisinden daha ziyade beynin nispeten daha yavaş gelişen ön frontal bölümü sorumludur. Bu beynin dikkati sürdürmeye ve odaklanmaya yönelik becerileri 2 yaş döneminde gelişme içinde olup 7 yaşından önce tam olarak gelişmemektedir.

Anlık sinyalleri çeldiricileri kontrol altında tutabilme ve dikkati yoğunlaştırıp sürdürebilme becerisinin hayatta başarılı olabilmenin şimdiye kadar sandığımızdan çok çok daha önemli bir unsuru olduğunu bilmemiz gerekiyor.

Bu konuyla ilgili dünya literatürüne girmiş bir geniş kapsamlı uzun gözetim süreli üniversite testinden de söz etmemiz yararlı olacaktır.

İlk Yayın Tarihi: 18 Şubat 2015 @ 21:52