Bebeğin Beyin Gelişimini Desteklemek Mümkün Mü? Yazar: Uzman Eğitim Hemşiresi Hande Aktay -
Tahmini Okuma Süresi: 2 Dakika 38 Saniye Gelelim Beynin Gelişmesine
Beyin özel işlevi olan nöron dediğimiz yapılarla doludur, bu nöronların her birinde akson, dentrit, çekirdek ve gövde mevcuttur.
Uyarı aksona geldikten sonra dentritlere geçer, fakat bir nöronun dentritinden diğer nörona uyarı geçmesi sinaps denen bir aralıktan geçerek olmalıdır, bu aralıkta ise hormonlardan oluşan kimyasallar vardır, işte bu kimyasallardan biri de seratonin yani mutluluk hormonu da denilen hormondur.
Düşünme dediğimiz şey ise uyarının nörondan nörona kesintisiz ilerlemesidir.
Yani sizin bebeğinizle etkileşiminiz sevgi doluysa, siz ne kadar onunla vakit geçirmekten keyif alır ve hayatınızın her anınını onun da keyif alacağı bir oyuna dönüştürseniz ve ona bu sırada bir şeyler öğretirseniz, bebeğinizin beyin gelişimine destek olur ve nöronların artmasına sebep olursunuz .
Bu süreç anne karnında başlayıp doğumdan itibaren devam edecektir.
Nöronlar kullanıldıkça -bebeklikten itibaren- uyarıldıkça artar, kullanılmayan nöronlar ise ölür.
Yani onların sayısını arttırmak bebeğe bakan kişilerin sevgi dolu ilgisine ve aşağıda anlattığımız davranışlara bağlıdır.
2.Duygusal Destek
Anne karnında başlayan beyin gelişimi bebek doğduğu andan itibaren duygusal olarak desteklenmeye başlanmalı,
Not: Araştırmalar fetüsün daha rahimdeyken bile dinlediğini ve öğrendiğini söylüyor.Karnındaki bebeğe yüksek sesle masal okuyan annelerin doğurduğu bebeklerin, söz konusu masalı bilmedikleri bir masala tercih ettikleri görülmüş.
Nasıl mı?
Davranışlara Yanıt Verme;
- Anladığını, dinlediğini belli etme,
- Güven oluşturma,
- Bebeği tanıma
- İhtiyacın/sorunun farkına varma(ağlama?), kucağa alıp sakinleştirme,
- Bağlanma,
- Stres tepkisini düzenleme,
Dokunma/İlgi/Sevgi
- Sevgi, olumlu deneyimler paylaşma, paylaşımdaki tutarlılık
- Sevgiyle yapılan dokunma, sarılma, el tutma, kucakta taşıma…
- Duyusal gelişim, hissetme ile ilgili alanların gelişimi ve bağlantısı
- Dikkat verebilme, karşılıklı bakış, taklit
- Duygulara karşılık, yüreklendirme
- Ayrılıkların tahmin edilebilir olması, ayrılırken veda gelme, gelince karşılama
Duyuları Uyarma/Destekleme
- Kontrollü olarak farklı objelere/canlılara dokunma,
- Kontrollü olarak farklı şeylerin tadına ve kokusuna bakma,
- Objelerin erişilebilir mesafede olması
- Farklı objeleri takip edebilmeye, dikkat vermeye alıştırma
- Yeni ilgi çekici (renk, şekil, doku açısından) objeler gösterme
- Tutma, çevirme, itme gibi farklı deneyimler (kitap sayfası, kaşık vs. )
- Müzik dinleme, şarkı söyleme, taklit etme, farklı sesleri çıkartıp dinleme, sessizlik, alçak/yüksek ses, yankı
- Bu yönlerde oyunlar oynamak
- Deneme/yanılmaya açıklık
- Gerekli duyma, görme, işitme gibi kontrollerin uygun zamanlarda yapılması, gerekli önlemlerin alınması.
Tüm bunların sevgi ve özveriyle yapılması gerekir, hem duygusal hem zihinsel gelişmeleri sizin ona ne verdiğinize bağlıdır, ne kadar çok zaman ve çaba harcarsanız bebeğinizin kazanımı da o kadar büyük olacaktır,
Bırakın eviniz dağınık kalsın, misafirlerinizi ağarlamayın, bebeğinizin gelişimini desteklemek tüm bu işlerden çok daha önemli.
Sevgiyle kalın.
Kaynaklar:
Lowe F. and Lowe B, Brain Training for Babies, (2011),Optimist Yaınları, Istanbul
Yavuzer H.,Çocuk Psikolojisi,(2015),Remzi Kitapevi, İstanbul
Boğaziçi Üniversitesi ,Mucize Annelik Okulu Ders Notları,(2016),BÜYEM
İlk Yayın Tarihi: 3 Mart 2016 @ 17:04
Gelelim Beynin Gelişmesine
Beyin özel işlevi olan nöron dediğimiz yapılarla doludur, bu nöronların her birinde akson, dentrit, çekirdek ve gövde mevcuttur.
Uyarı aksona geldikten sonra dentritlere geçer, fakat bir nöronun dentritinden diğer nörona uyarı geçmesi sinaps denen bir aralıktan geçerek olmalıdır, bu aralıkta ise hormonlardan oluşan kimyasallar vardır, işte bu kimyasallardan biri de seratonin yani mutluluk hormonu da denilen hormondur.
Düşünme dediğimiz şey ise uyarının nörondan nörona kesintisiz ilerlemesidir.
Yani sizin bebeğinizle etkileşiminiz sevgi doluysa, siz ne kadar onunla vakit geçirmekten keyif alır ve hayatınızın her anınını onun da keyif alacağı bir oyuna dönüştürseniz ve ona bu sırada bir şeyler öğretirseniz, bebeğinizin beyin gelişimine destek olur ve nöronların artmasına sebep olursunuz .
Bu süreç anne karnında başlayıp doğumdan itibaren devam edecektir.
Nöronlar kullanıldıkça -bebeklikten itibaren- uyarıldıkça artar, kullanılmayan nöronlar ise ölür.
Yani onların sayısını arttırmak bebeğe bakan kişilerin sevgi dolu ilgisine ve aşağıda anlattığımız davranışlara bağlıdır.
2.Duygusal Destek
Anne karnında başlayan beyin gelişimi bebek doğduğu andan itibaren duygusal olarak desteklenmeye başlanmalı,
Not: Araştırmalar fetüsün daha rahimdeyken bile dinlediğini ve öğrendiğini söylüyor.Karnındaki bebeğe yüksek sesle masal okuyan annelerin doğurduğu bebeklerin, söz konusu masalı bilmedikleri bir masala tercih ettikleri görülmüş.
Nasıl mı?
Davranışlara Yanıt Verme;
- Anladığını, dinlediğini belli etme,
- Güven oluşturma,
- Bebeği tanıma
- İhtiyacın/sorunun farkına varma(ağlama?), kucağa alıp sakinleştirme,
- Bağlanma,
- Stres tepkisini düzenleme,
Dokunma/İlgi/Sevgi
- Sevgi, olumlu deneyimler paylaşma, paylaşımdaki tutarlılık
- Sevgiyle yapılan dokunma, sarılma, el tutma, kucakta taşıma…
- Duyusal gelişim, hissetme ile ilgili alanların gelişimi ve bağlantısı
- Dikkat verebilme, karşılıklı bakış, taklit
- Duygulara karşılık, yüreklendirme
- Ayrılıkların tahmin edilebilir olması, ayrılırken veda gelme, gelince karşılama
Duyuları Uyarma/Destekleme
- Kontrollü olarak farklı objelere/canlılara dokunma,
- Kontrollü olarak farklı şeylerin tadına ve kokusuna bakma,
- Objelerin erişilebilir mesafede olması
- Farklı objeleri takip edebilmeye, dikkat vermeye alıştırma
- Yeni ilgi çekici (renk, şekil, doku açısından) objeler gösterme
- Tutma, çevirme, itme gibi farklı deneyimler (kitap sayfası, kaşık vs. )
- Müzik dinleme, şarkı söyleme, taklit etme, farklı sesleri çıkartıp dinleme, sessizlik, alçak/yüksek ses, yankı
- Bu yönlerde oyunlar oynamak
- Deneme/yanılmaya açıklık
- Gerekli duyma, görme, işitme gibi kontrollerin uygun zamanlarda yapılması, gerekli önlemlerin alınması.
Tüm bunların sevgi ve özveriyle yapılması gerekir, hem duygusal hem zihinsel gelişmeleri sizin ona ne verdiğinize bağlıdır, ne kadar çok zaman ve çaba harcarsanız bebeğinizin kazanımı da o kadar büyük olacaktır,
Bırakın eviniz dağınık kalsın, misafirlerinizi ağarlamayın, bebeğinizin gelişimini desteklemek tüm bu işlerden çok daha önemli.
Sevgiyle kalın.
Kaynaklar:
Lowe F. and Lowe B, Brain Training for Babies, (2011),Optimist Yaınları, Istanbul
Yavuzer H.,Çocuk Psikolojisi,(2015),Remzi Kitapevi, İstanbul
Boğaziçi Üniversitesi ,Mucize Annelik Okulu Ders Notları,(2016),BÜYEM
İlk Yayın Tarihi: 3 Mart 2016 @ 17:04