Birincil Kelime Listesi Yazar: Sevgili Bebek -
Tahmini Okuma Süresi: 14 Dakika 14 Saniye 
Bebeğinizin İlk Kelime Dağarcığı Dersleri
Birincil Kelime Listesi’nin her kelimesi bebeğinizin anne karnında hissedebilme yetisine sahip olduğu bir duyumu betimler. Kelimeler tarif ettikleri duyumların çeşidine göre gruplara ayrılmıştır. Tekme Oyunu’nda kullanılan Tekme gibi, kelimelerin bazıları bebeğinizin hissedebileceği bir dokunma veya temas niteliğine sahiptir. Diğer kelimeler ses, hareket veya görsel uyarımla ilgilidir.
Eskimolar karın farklı çeşitlerini tasvir etmek için 20’den fazla kelimeye sahipken, Kuzey Amerikalıların dil repertuarlarında sadece araba’nın yeterli olduğu Kalahari Çölü’nde yaşayan bir yerliyi şaşırtacak şekilde otomobilleri tanımlayan yüzlerce sözcük öbeği bulunmaktadır. Toplumlar kendileri için önemli olan şeyleri tarif etmek için kelimeler yaratır ve kullanırlar. Doğum Öncesi Sınıfı programından önce, İngilizce konuşan annelerin bebeklerinin karınlarındaki eylemlerini tanımlama için yaygın olarak kullandıkları tek kelime tekmeleme idi. Gördüğünüz gibi, dilimizin bu belirli alanda gelişme payı vardır.
Doğum Öncesi Sınıfı’nda, bebeğinizin karnınızda yaşadığı birkaç deneyimine duyarlı olmanızı ve bu deneyimlere isim vermenizi istiyoruz. Bunu yaparken sadece bebeğinizle kelime alıştırması yapmış olmaz, aynı zamanda bebeğinizin genişleyen bilincine karşı da farkındalık kazanmış olursunuz. Bu şekilde düşünmeye başladığınızda, bebeğinizin eylem ve deneyimlerini temsil eden başka kelimeler keşfedebilirsiniz.
Ek olarak bazı birincil kelimeler seçebilmenizin yanında kelimelerin kendi uyarımlarıyla alakalı olmaları önemlidir. Örneğin; okşama hareketi yaparken “pışpış” kelimesini ya da pışpışlama hareketi yaparken de “okşa” kelimesini kullanmayın. Uyarımı ve onu takip eden olayları değiştirmek bebeğin kafasını karıştırır ve öğrenmeyi boş yere zorlaştırır.
Dokunma ve titreşimle alakalı olan listedeki ilk beş kelime en önemli kelimelerdir. Bebeğiniz karnınızın içinde yüzerken dokunuşunuza, sesinize ve sizin her hareketinize aşina hale gelir. Dr. J. W. Prescott “İnsanın Duygusal Yakınlık Gelişiminin Filogenetik ve Ontogenetik Boyutu” adlı makalesinde, bu duyumsal deneyimlerin sevgi alıp verme yeteneğinden sorumlu beyin hücrelerinin gelişimini uyardığını belirtmiştir. Beynin “yakınlık merkezi”nin gelişmemesi durumunda, birey sevmek gibi temel insani bir duygu konusunda biyolojik olarak yetersiz olacaktır.
Doğum Öncesi Sınıfı 26 Birincil Kelime
İlk gruptaki bütün kelimeler bir duyum bildirmektedir. Dokunsal olmaları sayesinde siz bu eylemleri yerine getirdiğinizde bebeğiniz hepsini hissedebilmektedir.
Pışpış; ovma, sallama veya sıkmaktan farklı bir histir. Bebeğinizin sırtını pışpışladığınızda veya ovmaya ilk başladığınızda, bebeğiniz iki farklı his dolayısıyla ikisi arasındaki farkı öğrenecektir. Bir süre sonra, bebeğiniz “pışpış” kelimesinin sesinin, onu pışpışladığınızda hissettiği duyumun anlamı olduğunun farkına varmaya başlar. Aynı şekilde, bebeğiniz Birincil Kelime Listesi’ndeki dokunmayla ilgili olan ilk 6 kelimenin seslerinin hepsini öğrenecektir.
1. Pışpışlama
2. Ovma
3. Sıkma
4. Çalkalama
5. Okşama
6. Dokunma
İkinci gruptaki kelimeler hareketleri bildirmektedir. Bu alıştırmaları yaptığınızda bebeğiniz hareketleri öğrenecektir:
7. Yukarı
8. Aşağı
9. Salınmak
10. Sallama
Üçüncü grup kelimeler sesleri bildirmektedir. Müzik çaldığınızda, elektrik süpürgesini çalıştırdığınızda veya bir havai fişek gösterisi izlediğinizde bebeğiniz de dinlemektedir. Değişik sesleri tanımayı öğrenmektedir. Onu uyarmayı sürdürdükçe, müzik kelimesinin sesini müzik deneyimi ile olduğunu öğrenecektir. İşitsel kelimeler:
11. Müzik
12. Yüksek
13. Gürültü
Dördüncü grup kelimeler anne ve bebeğin biyolojik işlevleriyle ilgili ses ve duyumları bildirmektedir. Bebeğiniz öksürüğünüzü sadece duyabilmekle kalmaz, aynı zamanda göğsünüzdeki titreşimini de hissedebilir. Hıçkırdığınızda bebeğiniz karnınızın hızlı bir şekilde kasılışını hissedebilir. Bebeğiniz ağladığınızda veya güldüğünüzde daha karmaşık biyolojik etkileşimler deneyimleyebilir. “Karmaşık duyum” kelimeleri:
14. Öksürme
15. Hapşırma
16. Hıçkırma
17. Ağlama
18. Gülme
Beşinci gruptaki kelimeler görsel bir duyum bildirmektedir. Pek çok insan bilmese de, bebeğinizin doğmadan önce de görebildiği yakın zamanda keşfedilmiştir. Aydınlık ve karanlık kelimelerini bebeğiniz bu iki görsel deneyim arasındaki farkı kolayca ayırt edebildiği için kullanmaktayız.
19. Aydınlık
20. Karanlık
Altıncı gruptaki kelimeler bebeğinizin hamileliğin ileri dönemlerinde fark edebileceği termal bir duyum bildirmektedir. Kullanacağınız bu iki kelime:
21. Soğuk
22. Sıcak
Yedinci gruptaki kelimeler sizin hissedebileceğiniz, bebeğinizin yaptığı hareketleri içermektedir. Bu kelimelerin ilki olan tekmelemeyi zaten Tekmeleme Oyunu’nda tanıtmıştık. Bu kelimeler yalnızca bebeğinizin bu eylemleri yerine getirdiğini hissettiğinizde uygulanır. Ne zaman bebeğinizin tekmelediğini, hıçkırdığını veya ittiğini (karnınızın içinde geriniyor gibidir) hissetseniz, bebeğinizin yaptığını hissettiğiniz eylemin adını söyleyebilirsiniz. Her seferinde karşılık vermeniz gerekli değildir, bunu sadece istediğinizde yapın.
23. Tekmeleme
24. İtme
25. Yuvarlanma
Cathy
-Merhaba bebek. Ben annen. Pış. Pış. Anne bebeği pışpışlıyor.
-Doğmamış çocuğunla kağıt havlu borusuyla mı konuşuyorsun?
-Bu bizim “öncü-doğum” kursumuzun ilk, basit derslerinden biri Cathy.
+”Süper bebek” olayına inanmadığınızı sanıyordum.
-“Süper bebek.” Tabii ki istemiyoruz. “Süper bebek” sahibi olmaya çalışmıyoruz.
*Dahi istiyoruz!! Dahi bir bebek istiyoruz!!
-Merhaba bebek. Bu baban. Baban şaka yapıyor. Ha, ha de babası.
* Ha Ha
26. Birincil Kelime “Yok”
Birincil kelimelerin bazılarının sonuna “yok” koyarak bebeğinize bu kelimelerin karşıt hallerini öğretebilirsiniz.
Örneğin; doğmamış bebeğinizle “sallama” kelimesini ve ona eşlik eden duyumu uyguladığınızda, karnınızı sallamayı bıraktıktan hemen sonra “sallamak yok” diyebilirsiniz. Ya da “yok” kelimesini “gürültü” ile eşleştirebilirsiniz. “Gürültü” deyip elektrik süpürgesini çalıştırın. Sonra elektrik süpürgesini kapatın ve “gürültü yok” deyin.
●İpucu: Eğer alıştırmayı mekanik bir biçimde, sadece kelimeleri tekrarlayarak yaptığınızı fark ederseniz, bu durum büyük olasılıkla oyunu oynamak için doğru bir zaman değildir. Belki aklınızı meşgul eden başka bir şey vardır. Bu alıştırmaları binlerce ebeveyne göstererek kazandığımız tecrübenin bize ancak uygulayan kişi zevk aldığında alıştırmaların işe yaradığını öğrettiğini lütfen unutmayın. Bu aynı zamanda alıştırmaların hepsini yapmak zorunda olmadığınız anlamına da gelmektedir. Doğum Öncesi Sınıfı birçok farkı anne ve babanın kullandığı etkinlikleri kapsayan, eksiksiz bir alıştırmalar seti içermektedir. Herhangi bir okulda olduğu gibi, sizin yani öğretmenlerin, eğitim kılavuzumuzun hangi bölümlerini kullanacağınız ve bu alıştırmalarda ne gibi değişiklikler yapacağınız konusunda seçme hakkınız vardır. Doğal olarak da rahatsız hissettiğiniz alıştırmaları yapmanıza gerek yoktur.
Birincil Kelime Listesi
Hedef: Bebeğinize belirli duyumları belirli kelimelerle ilişkilendirmeyi öğretmektir. Bebeğin karnınızdayken deneyimleyebileceği eylem ve duyumları belirten kelimeler kullanılarak uygulanır.
Gerekli materyaller: Bir megafon, içi boş tüp ya da yönlendirdiğiniz çıplak sesiniz (net ve yüksek), taşınabilir bir kasetçalar veya radyo, halojen bir el feneri ve elde çalışan bir masaj ünitesi (isteğe bağlı).
Ne zaman başlanır: Hamileliğin yedinci ayı ya da 28. haftasından sonra herhangi bir zamanda başlanabilir. Birincil Kelime Listesi’ne doğum ve erken bebeklik boyunca değiştirilmiş biçimlerde devam edilecektir.
Alıştırma ne kadar sıklıkla yapılmalı: Birincil Kelime Listesi’ni ilk kez kullandığınızda, her seans sırasında tüm listeyi iki veya üç kez tekrar etmenizi öneririz. Eğer kelimelerin hepsini yapamıyorsanız (örneğin; aydınlık ve karanlık için el feneriniz yoksa), en fazla ne kadar yapabiliyorsanız o kadar yapın. Daha pratik hale geldiğinizde, her seansta listenin üzerinden bir kez geçebilirsiniz. Deneyim kazandığınızda listeyi gözden geçirmek o kadar uzun sürmeyecektir. Bu noktada (yaklaşık 4 haftalık alıştırma sonunda), ileride açıklayacağımız varyasyonları denemeye başlayabilirsiniz. Çalışan anneler Birincil Kelimeler’in bir kısmını genellikle masa başında otururken veya kısa molalarda uyguladıklarını belirtmişlerdir.
Birincil Kelime Listesi
1.Aşama: Temas ile ilişkili kelimeler
Bebeğinize öğretebileceğiniz ilk kelimelerin hepsi bebeğinizin kelimeyi duyduğu anda hissedebildiği belirli temas ve hareketler içermektedir. Dört ila altı haftalık bir dönem boyunca kelimeleri ve hareketleri tekrarladığınızda, bebeğiniz kelimeler ile temaslarınız arasında ilişki kurmaya başlayacaktır. Böylece bebeğiniz doğumdan sonra kelimeleri daha rahat anlayacaktır.
Bebeğinizin doğumdan sonra Birincil Kelimeleri anlayacağını söylemiyoruz. Bunun yanında, anne karnında kelimelere tekrarlı maruziyet, erken bebeklikte kelimeleri tanıma ve anlama yaşında fark yaratabilir. Bizim çalışmamız ve bu çalışmayı takip eden başka araştırmacıların yaptığı çalışmalar, doğum öncesi uyarılan bebeklerin, uyarılmayan bebeklere göre çok daha erken yaşta kelimeleri tanıdığını ve konuşma becerileri gösterdiğini ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu bebekler kelimelerin kendilerine bir anlam ifade etmesini bekledikleri için ebeveynlerinin kendilerine ne söylediğine dikkat etmektedirler.
1. PIŞPIŞLAMA
Bebeğin Pozisyonunu Bulmak bölümünde gösterildiği gibi, bebeğinizin sırtının ve poposunun yerini belirleyin. Sırt çoğunlukla karnınızın üst tarafında bulunmaktadır. Eğer bebeğin başı karnınızın üst tarafında, ayakları aşağıdaysa (ters pozisyon), avuç içinizi kullanarak karnınızın alt tarafını pışpışlayın.
Pışpışlama karnınızın bebeğin sırtının veya poposunun bulunduğu tarafıyla kurulan sağlam ama nazik bir iletişimdir. Karnınıza yaptığınız vuruşun sesini duyabilmeniz ancak etkisinin sizi rahatsız etmemesi gerekmektedir. Bebeğinizi pışpışladıktan bir saniye sonra anlaşılır ve sağlam bir sesle “pışpış” kelimesini söyleyin. Bunu birkaç defa tekrarlayın.
●İpucu: İlk başladığınızda, bebeğinizin karnınızın üst kısmında en kolay hissedebildiğiniz kısımlarını pışpışlayın veya ovun. Bu genellikle bebeğin sırtı veya poposu olan geniş kısımdır. Etkinliği birkaç hafta içinde daha iyi öğrenip ve bebeğiniz daha da büyüdüğünde sırtı ve popoyu bulmak sizin için kolaylaşacaktır. Hamileliklerin yaklaşık % 4’ünde bebeğin başı karnın üst kısımda, ayakları aşağıya doğrudur. Eğer 28. haftada bu durum söz konusuysa sağlık uzmanınız fark edecektir. Buna ters pozisyon denir. Bu durumda ovma ve pışpışlamayı karnın alt tarafında yapın.
Varyasyon
Birincil kelimeleri kullanma konusunda ilerleyip bebeğin vücudunun konumuna aşina oldukça, bebeğinize farklı vücut kısımlarını öğretmeye başlayabilirsiniz. Örneğin; “Anne sırtı pışpışlıyor”, “Anne kafayı pışpışlıyor” vb.
2. OVMA
Bebeğin sırtının veya poposunun yerini bulun. Açık elinizin parmaklarını ve avuç içini kullanarak karnınızın bebeğin sırtı veya poposunun bulunduğu tarafını ovun. Ovma işlemini hafif baskı uygulayarak, dairesel hareketlerle yapın. Bebeğinizi ovarken açık ve sağlam bir sesle “ovma” kelimesini kullanın.
İlk hamileliğimde, eşim her akşam saat 10’da karnımı ve bebeğin sırtını ovardı. Bebek elinin altında hareket eder ve sakinleşir ve böylece uyumama izin verirdi. Bebek doğduktan sonra, keyifsiz olduğunda veya ağladığında sırtını ovarsak hemen sakinleştiğini ya da uykuya daldığını fark ettik. (Bir Doğum Öncesi Sınıfı annesinin bebeğinin duyusal hafızası ile ilgili yorumu)
3. SIKMA
Ellerinizi bebeğinizin vücudunu ve başını hissedecek şekilde karnınızın iki yanına yerleştirin. Bebeğinizin pozisyonunu bulurken yalnızca parmak uçlarınızı kullanın. Ellerinizi bebeğin her iki yanına yerleştirerek, bebeği nazik ama sağlam bir şekilde sıkarak iki elle baskı uygulayın. Bunu yaparken elinizin ökçesini kullandığınızdan emin olun. Hafif ve eşit şekilde baskı oluşturun ve yavaşça serbest bırakın. Bu baskı doktorunuzun veya ebenizin sizi muayene ederken kullandığı basınçtan daha az olmalıdır. Bu duyum kısmen bebeğin doğum sancısı sırasında hissettiği baskıya benzer.
Karnınızı sıkarken anlaşılır bir biçimde “sıkma” deyin. Normalde olduğundan iki ila üç kat daha uzun olacak şekilde yavaşça söyleyin (“sıkmaaaaaa”). Kelimenin sonunda sesinizi biraz alçaltın. Sesinizi alçaltarak sıkmadan kaynaklanan baskının da bittiğine dair sözsüz (tonsal) bir mesaj vermektesinizdir. Bu durum doğum sırasında derin bir nefes almaya benzer.
●İpucu: Asla kuvvetli bir şekilde sıkmayın. Rahatsız olmamalısınız.
4. ÇALKALAMA
Bebeğin sırtının veya poposunun yerini bulun. İki elinizi karnınızın bebeğin sırtı ve poposunun bulunduğu iki yanına yerleştirin. “Çalkala, çalkala, çalkala” derken ellerinizi karnınızda aşağı yukarı hareket ettirin. Karnınızın kaldırdıktan sonra eski haline gelmesine izin verin.
Çalkalama her zaman iki elle yapılmalıdır. Eylem 2 ila 4 saniye süren, aşağı yukarı hareketler serisidir. Karnınızın kaldırdıktan sonra eski haline gelmesine izin verin. Başlangıçta seriyi birkaç defa tekrarlayın. İstikrarlı olmak için “çalkala” kelimesi karnınızı her kaldırdığınızda tekrar edilmelidir. “Çalkala, çalkala, çalkala, çalkala, çalkala” deyin sonra durun ve tekrarlayın, “çalkala, çalkala, çalkala, çalkala, çalkala”.
●İpucu: Karnınızı sıkıca kavrayın fakat çok baskı yapmayın. Rahat olmanız gerekmektedir.
1. Varyasyon
4 haftalık alıştırma sonrasında hızlı veya yavaş çalkalayabilirsiniz ve “hızlı çalkala” ya da “yavaş çalkala” diyebilirsiniz.
2. Varyasyon
Yine 4 haftalık alıştırma sonrasında “çalkala” kelimesinin yönlerini öğretmek için elde çalışan bir masaj aleti kullanabilirsiniz. Aleti bebeğin sırtının bulunduğu, karnınızın sert olan yan tarafına değecek şekilde yerleştirin.
Aleti çalıştırın ve “hızlı çalkala” deyin.
Aleti kapatın ve “kapalı” ya da “hızlı çalkalama yok” deyin.
Masaj aletini bu şekilde kullanırken, bir seferde 5 ila 10 saniyeden fazla karnınızın üzerinde tutmayın. Yalnızca pille çalışan bir masaj ünitesi kullanın ve küvete beraberinizde götürmeyin.
5. OKŞAMA
Parmaklarınızı bebeğin sırtının bulunduğu bölge üzerine ama karnınızın alt tarafına yakın olacak şekilde yerleştirin. Bebeğin sırtına yaptığınız baskıyı sürdürerek, bebek baş aşağı pozisyonda uzanıyorsa aynı zamanda poposuna denk gelecek olan karnınızın üst tarafına ulaşana kadar elinizi yukarı doğru hareket ettirin.
Karnınızı bu şekilde okşarken “okşama” deyin. “Okşama” kelimesini her söylediğinizde karnınızı okşayarak bunu birkaç kez tekrarlayın. Aynı zamanda kelimeyi uzatabilirsiniz de, “okşaamaaa”. Kelimeye yavaş, güçlü bir hareketle eşlik edin.
6. DOKUNMA
Bebeğin başının yerini bulun. İşaret parmağınızı hafif bükük bir biçimde tutarak hızlı bir şekilde karnınıza değecek biçimde aşağıya indirin. Bunun bebeğinize nasıl hissettireceğini bilmek isterseniz kulaklarınızı kapatırken bir başkasından sizin başınıza bu dokunma hareketini yapmasını rica edin. Ancak, bebek parmağınızla başı arasında sizden çok daha fazla ek tampona sahiptir.
Parmağınızı aşağı indirirken “dokunma” deyin. Kelimeyi her söylediğinizde bebeğin başına dokunun ve bunu birkaç defa tekrarlayın. Sağlam ama nazik bir şekilde dokunmanız gerektiğini unutmayın.
2.Aşama: Hareket ile ilişkili kelimeler
7. YUKARI ve 8. AŞAĞI
Bebeğinize yukarı ve aşağı kelimelerini öğretmek için ek bir zaman ayırmanıza gerek yoktur. Koltuktan, yataktan veya sandalyeden kalkarken “yukarı” demeyi hatırlamanız yeterlidir. Ne zaman oturacak olsanız sadece “aşağı” deyin. Hızlı bir şekilde oturup kalkmayın; buna gerek yoktur, dahası dengenizi kaybedebilirsiniz.
●İpucu: Her hareket edişinizde “yukarı” veya “aşağı” demek zorunda değilsiniz. Bunu sadece uygun olduğunuz zamanlarda yapın.
9. SALINMA
Ayaklarınız omuz genişliğinde açık biçimde ayakta durun. “Salınma” sözcüğünü tekrarlayarak bir taraftan bir tarafa hareket edin.
Dengenizi kaybedebileceğiniz pozisyonlarda veya karnınızı ya da kollarınızı çarpabileceğiniz yerlerde salınmayın. “Salınma” müzikle beraberken çok işe yaramaktadır.
10. SALLANMA
Elleriniz dizlerinizin üzerinde olacak şekilde oturun. Sizin için uygun bir ritimde, “sallanma” kelimesini tekrarlayarak öne arkaya sallanın. Eğer isterseniz bu alıştırmayı sallanan sandalyede oturarak da yapabilirsiniz.
●İpucu: “Salınma”, “sallanma”, “eğilme” ve “sıkma” gibi Birincil Kelimler ile pratik yapmak aynı zamanda bebeğinizi doğum sürecine hazırlamaya yardımcı olur. Bu kelimelerin kullanımı ve doğumda temsil ettikleri duyumlar ile ilgili bazı tavsiyelerimiz olacaktır. Bu konuda daha fazlası için Doğum Sancısı ve Doğum bölümüne bakınız.
3.Aşama: Müzik ile ilişkili kelimeler
Müzik ve diğer ritmik sesler bebeğinizi ya sakinleştirir (yavaş, tekrarlı sesler) ya da daha uyanık ve etkin hale getirir (daha hızlı, değişken sesler). Bebeğinizin doğumdan sonra uyumasını isteyeceğiniz saatlerde düzenli olarak sakin müzikler çalmanızı öneririz.
Bebeğinize müzik kelimesini öğretmenin hedefi, ona kelimenin sesiyle çeşitli müzikal sesler arasında ilişki kurmayı öğretmektir. Çok fazla vurmalı çalgının olmadığı, yumuşak ve sakinleştirici müzikler bu iş için idealdir. Müzikle bir süre alıştırma yaptıktan sonra, bebeğinizin birkaç seçme müziği sevdiğini fark edebilirsiniz. Bir müzik türü bebeğinizi sakinleştirirken bir diğeri daha etkin hale getirebilir. Kendiniz için bu tercihler hakkında notlar alın. Bu notlar, bebeğiniz doğduktan sonra daha iyi bir uyku düzeni geliştirmenize veya bebeğiniz keyifsizken onu sakinleştirmenize yardımcı olabilir.
Doğum öncesi ve küçük bebekler ölçülü yükseklikte çalınan klasik müziğe olumlu cevap verirler. Bazı araştırma sonuçlarına göre, bebekler özellikle Bach, Handel, Pachelbel, Vivaldi, Haydn, Mozart ve Beethoven gibi barok ve klasik dönem bestecileri daha çok sevmektedir.
Popüler veya çağdaş müzik türlerini dinlemek de çocuklar için keyifli olabilir ancak bebekler herhangi bir türün yüksek sesli haline pek olumlu tepki vermez. “Doğmamış Çocuğun Gizli Yaşamı’nın yazarı Dr. Thomas Verny’nin araştırma bulgularına göre; yüksek sesli rock müzik onları rahatsız etme ve kışkırtma eğilimindedir.
Karnınızın üzerine bir kasetçalar veya küçük bir hoparlör koyarak doğmamış bebeğiniz için müzik çalabilirsiniz. Müzikal seçmeleri çalmanızın bir diğer yolu da karnınızın bir tarafından diğerine ulaşan kulaklıklar kullanmaktır.
Çeşitli türlerden müzikler seçin ve bunları çok yüksek sesle çalmayın. Rahim duvarına uygulanan 80 desibelden fazla sesler bebeği rahatsız edebilir. Kulağınızı çalışan bir blender veya yüksek sesli bir hoparlörün yanında birkaç saniyeden fazla tutmak istemezsiniz. Bebeğiniz için de aynı şey geçerlidir. Eğer ses çok yüksek olursa bebeğiniz rahatsız olur. Deneyimlerimiz rock konserleri ya da çok yüksek sesli, canlı veya kayıtlı dans müziklerinin bebeğiniz için çok gürültülü olabileceğine işaret etmektedir. Lütfen bu konuda sağduyulu olun.
Ses düzeyi konusunda prensipleri hatırlayın. Eğer 4.5metre uzaklıktan kasetçaların sesini duyabiliyorsanız bu sesin yeterince yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Asıl fikir karın duvarı yoluyla bebeğe 80 desibel şiddetinde ses ulaştırmaktır (bebek için çok yüksek olmayan ama karın sesleri, kalp atışı vb. vücudun içindeki diğer seslerden ayrıt edilecek kadar yüksek ses düzeyinde). Eğer işitme duyunuz iyi değilse, ses düzeylerini işitme duyusunun iyi olduğunu bildiğiniz başka birisiyle kontrol ettirmenizi tavsiye ederiz.
Evde bulunan tipik ses kaynaklarının 30cm uzaklıktaki ses düzeyleri aşağıda sıralanmıştır:
- ¼ BG elektrik motoru 60 desibel
- Orta büyüklükte vantilatör 70 desibel
- Normal T.V. dinleme 75 desibel
- Küvette akan su 80 desibel
- Dik elektrikli süpürge 93 desibel
- Mutfak blenderı 196 desibel
Aklınızda tutmanız gereken yararlı bir bilgi New York şehir metrosu trenlerinin bazen 120 desibele kadar tiz sesler çıkardığıdır. Aynı zamanda bazı fabrikalar ve ofisler çok gürültülü ekipmanlara sahiptir. Siz nereye giderseniz gidin, ne duyarsanız duyun, bebeğiniz de sizin mecburi seyircinizdir.
Bebeğinizin sizin yatıştırıcı sesiniz ya da keyif alacağı melodiler yerine metronun veya iş yerinizdeki makinelerin seslerine aşina olmasını ister misiniz? Alıştırmaları uygularken bunu unutmayın, ancak bebeğinizin sizi ve seçtiğiniz müziği duyabilmesi için sesinizin, sesleri ve titreşimleri yönlendirecek kadar yüksek olmasından korkmayın.
11. MÜZİK
Bebeğin başının yerini bulun. Karnınızın üzerine, bebeğin başına yakın olacak şekilde taşınabilir bir radyo veya kasetçalar yerleştirin. “Müzik” deyin. İki saniye içinde radyoyu veya kasetçaları açın. Bu şekilde bebeğiniz müzik kelimesi ile müziğin sesi arasında bağlantı kurmayı öğrenecektir.
Bu işlemi birkaç kez tekrarlayın. Müziği durdurduğunuzda, bebeğinize müziğin kesildiğini söylemek için “müzik yok” diyebilirsiniz.
Varyasyon
Hamileliğinizin yaklaşık 8. ayının başında, yaklaşık 10-15 dakika boyunca seçtiğiniz müzikleri kullanın. Yeni bir müzik listesine geçmeden aynı listeyi yaklaşık bir hafta boyunca tekrar çalın. Aynı müziğin doğumhanede çalınması bebeğinizi doğumu sırasında sakinleştirmenize yardımcı olabilir.
12. YÜKSEK ve 13. GÜRÜLTÜ
Yüksek ve gürültü kelimelerinin kullanımı bebeğinizi ses düzeylerinde meydana gelen, biz yetişkinlerin göz ardı veya kabul etmeyi öğrendiği ani değişikliklerden korumanıza yardımcı olabilir. Örneğin; doğmamış bebeğiniz çalışmaya başlayan bir elektrikli testere veya patlayan havai fişeklerin sesinden ürkebilir. Yüksek ve gürültü kelimelerini arabanızın kapısını kapatmadan önce de kullanabilirsiniz.
12. YÜKSEK
Karnınızın yanına bir radyo veya kasetçalar yerleştirin. Müziğin sesini normalde, bebeğiniz için kullandığınız düzeye ayarlayın. “Yüksek” deyin. Bir saniye bekleyin. Birkaç saniyeliğine sesi yükseltin. Sonra sesi tekrar eski haline getiririn. Bebeğiniz bu şekilde ani, yüksek sesler beklentisi içinde olmayı öğrenecektir.
●İpucu: Bu alıştırmada kendi sesinizi de kullanabilirsiniz.
13. GÜRÜLTÜ
Gürültü en ideal biçimde, elektrik süpürgesi ile yerleri temizlerken olduğu gibi yüksek sesli ve gürültülü bir iş yaparken uygulanır. “Gürültü” deyin. Bir saniye bekleyin ve sonra elektrik süpürgesini çalıştırın. Ev işini yapın. Elektrik süpürgesini kapatın. Bir saniye bekleyin. “Gürültü yok” deyin.
4.Aşama: Anne ve bebeğin biyolojik işlevleriyle ilişkili kelimeler
14. ÖKSÜRME
Büyük olasılıkla hamileliğiniz sırasında öksürmek zorunda kalabileceğiniz için, bebeğinize “öksürme” kelimesini öğreterek dünyasında meydana gelecek bu ani, sarsıcı rahatsızlık için hazırlanmasına yardım edebilirsiniz. “Öksürme” deyin. Bir iki saniye içinde öksürme sesini taklit edin. Tekrarlayın.
15. HAPŞIRMA
Hapşırmanızı bitirir bitirmez, “hapşırma” deyin. Bunu etrafınızda hemen “Çok yaşa” veya “İyi yaşa” diyecek insanlar olduğunda uygulamak zor olabilmektedir. Dolayısıyla, “hapşırma” kelimesini sadece tek başınıza olduğunuzda uygulamanızı öneririz.
16. HIÇKIRMA
Hıçkırma kelimesini iki şekilde öğretebilirsiniz:
1. Varyasyon
Hıçkırdıktan hemen sonra “hıçkırma” deyin.
2. Varyasyon (Bebeğin)
Bu kelimeyi araştırmacıların fetal hıçkırıklarla bağlantılı, doğum öncesi normal bir hadise olarak değerlendirdiği bebeğin spasmodik seğirmelerini gözlemleyeceğiniz zaman için de saklayabilirsiniz. Seğirmeyi gözlemlediğinizde, yüksek sesle “hıçkırma” deyin.
●İpucu: İki alıştırmayı birden kullanmak bebeğin kafasını karıştıracağı için, hıçkırma alıştırmalarından yalnızca birini seçin.
17. AĞLAMA
“Ağlama” deyin. Hemen ardından ağlama sesini taklit edin.
Ağlama en güzel ağlıyormuş gibi yaparak uygulanır. Başka çocuklarınız varsa onlar da doğmamış kardeşleriyle ağlama alıştırmasını paylaşabilirler. Çocuğunuza, bebeğin bir süre onun ağlama sesini duymasını isteyip istemediğini sorun. Önce “ağlama” deyin ve sonra çocuğunuzu bebeğin onu duyabileceği şekilde karnınıza yaklaştırın. Bazen ağlayan çocuğunuza “Bu çok güzel. Küçük kardeşinle ağlama sesinin neye benzediğini gösterdiğin için teşekkür ederim” dediğinizde çocuğunuz ağlamayı bırakabilir. Bu stratejiyi arada sırada kullanabilirsiniz. Çocuğunuz zaten ağlamasını sonlandırmaya yaklaştığı zaman en ideal şekilde çalışır, böylece bebeğe karşı herhangi bir dargınlığı önleyebilirsiniz. Aynı zamanda kendiniz gerçekten ağladığınızda da bebekle çekinmeden paylaşabilmelisiniz. Belki ona neden ağladığınızı anlatabilir ve böylece kendinizi rahatlatabilirsiniz bile.
18. GÜLME
“Gülme” deyin. Hemen ardından gülme sesi ile devam edin.
Gülmeyi taklit edebilirsiniz ama size gerçekten komik gelen bir şey olduğunda, öncesinde “gülme” demeye çalışın veya gülerken bebeğinize neler olduğunu açıklayın.
Gülmek ve ağlamak gibi bir duygunun eşlik ettiği davranışlarda, kan dolaşımınız yoluyla bebeğinize kimyasal haberciler ulaşıyor olabilir. Bu yüzden, size müsait olduğunuz zamanlarda bebeğinize neler olduğu hakkında bilgi verin.
5.Aşama: Görme ile ilişkili kelimeler
Doğmamış bebeğiniz hamileliğin yaklaşık 35. haftasının sonunda bu alıştırmaya tepki vermeye hazır olmalıdır. Anne karnındaki bebeklerin ışık kullanılarak uyarımı konusunda geniş tecrübeye sahip olmamız dolayısıyla bu alıştırmayı yaparken her adımı harfiyen takip etmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz.
19. AYDINLIK ve 20. KARANLIK
Bebeğin başının yerini tespit edin. Karnınızın alt kısmına, bebeğin baktığı yöne doğru (sırtın karşı tarafı) çok parlak bir fener (halojen bir el feneri, normal bir el feneri değil) yerleştirin. Işığı açın. “Aydınlık” derken 3 saniye boyunca ışığı açık tutun. “Karanlık” derken ışığı kapatın.
1. Varyasyon
Işık uyarımı için daha ileri bir ders olarak açık ve kapalı kelimelerini de kullanabilirsiniz, “ışık açık” ve “ışık kapalı” gibi.
●İpucu: Işık ve karanlık arasındaki kontrastın en fazla olduğu karanlık bir oda, aydınlık ve karanlık uygulaması için idealdir.
Bir öğleden sonra, daha önceden tanıdığımız ve ikinci çocuğuna hamile olan Doğum Öncesi Sınıfı annelerinden biri, doğum öncesi kontrolü için 4 yaşındaki oğlunu beraberinde sınıfa getirmişti. Anne ve ben ilk hamileliği sırasında Doğum Öncesi Sınıfı alıştırmalarını nasıl kullandığına dair anılardan bahsetmekteydik. Anne bana doğum öncesi sınıfına katılalı neredeyse beş yıl olduğunu hatırlattı.
Çocuğa döndüm ve annesinin karnında geçirdiği zamanı hatırlayıp hatırlamadığını sordum. “Evet, hatırlıyorum” dedi. Sonra, orada olmakla ilgili herhangi bir şey hatırlayıp hatırlamadığını sordum ve “Evet, aşağıda bir ışık vardı ama ben nereden geldiğini bilmiyordum” dedi.
Anneye “ışık” alıştırmasını sınıfta ve sonrasında yapıp yapmadığını sordum. Önce hatırlamadı, ama sonra “Evet!” dedi. Alıştırmayı ders sırasında öğrenmişti ve hamilelik boyunca da dört veya beş defa tekrarlamıştı. Bu alıştırma oğlunun doğumundan beri hiç aklına gelmemişti ya da oğluyla alıştırma hakkında hiç konuşmamıştı. (Dr. Van de Car’ın doğum öncesi bebeklerin hatırladıkları gibi gördüklerine dair yorumu)
6.Aşama: Sıcaklık ile ilişkili kelimeler
Birincil Kelime Listesi’ne sıcaklık gibi bebeğinizin tepki verdiğini fark ettiğiniz uyarıları tanımlayan kelimeler eklemek isteyebilirsiniz. Bazı anneler hamileliğin sonlarına doğru soğuk su içtiklerinde ve “soğuk” kelimesini tekrarladıklarında bebeğin tepki verdiğini belirtmişlerdir.
Soğuk ve sıcak kelimeleri yalnızca bebeğin anne karnına baskı yapmaya başladığı zaman olan hamileliğin son aylarında kullanılır. Bundan sonraki iki alıştırmayı size ve etkinliklerinize uygun olduğu zamanlarda veya kelimelerden birini öğretmeye uygun bir şey içtiğinizde uygulayın.
Mide; rahmin ince, şişkin duvarının hemen üzerinde uzanır. Bu alıştırmalar rahmin mideyi kaldırmaya ve bebekle mide duvarı arasına geniş irtibat alanı sağlamaya yetecek kadar genişleyeceği zaman olan hamileliğin son ayında etkindir.
21. SOĞUK
“Soğuk” deyin. Bir bardak su veya limonata gibi soğuk bir içecek için. İçeceği bitirdikten yaklaşık 60 saniye sonra “soğuk, soğuk, soğuk” deyin.
22. SICAK
“Sıcak” deyin. Bir fincan kafeinsiz çay, kahve veya limonlu sıcak su gibi sıcak bir içecek tüketin. İçeceği bitirdikten yaklaşık 60 saniye sonra “sıcak, sıcak, sıcak” deyin. Tamamen sıcak bir duyum kazandığınız zaman “sıcak”, “ılık” ya da “soğuk değil” kelimelerini birkaç kez tekrarlayın.
7.Aşama: Bebeğinizin hareketlerini içeren kelimeler
Bu kelimeler yalnızca bebeğin bu hareketleri yaptığını hissettiğiniz zaman kullanılır. Bu hareketler alıştırma yaptığınız sırada meydana gelmeyebilir. Bebeğinizin tekmelediğini, yuvarlandığını veya ittiğini (karnınızın içinde geriniyor gibidir) hissettiğinizde, bebeğinizin yerine getirdiği eylemi en güzel tarif eden kelimeyi söyleyebilirsiniz. Bu alıştırmayı duyumları hissettiğiniz her seferde yapmak zorunda değilsiniz. Canınız ne zaman yapmak isterse o zaman yapın.
23. TEKMELEME
Bebeğin tekmelediğini hissettiğinizde “tekmeleme” deyin.
24. İTME
Bebeğin gerindiğini ve karnınızın her iki yanına baskı uyguladığını hissettiğinizde “itme” deyin.
25. YUVARLANMA
Dairesel bir pozisyon değişikliği veya bebeğinizin döndüğünü hissettiğinizde “yuvarlanma” deyin.
●İpucu: Birincil Kelime Listesi’ne başka kelimeler de ekleyebilirsiniz. Bebeğin karnınızın içindeyken deneyimleyebileceği bir uyarıyı tasvir ettiğinizden ve aynı uyarı için her seferinde aynı kelimeleri kullandığınızdan emin olun.
8.Aşama: Eylemin durduğunu bildiren kelime
26. YOK
“Yok” kelimesini bu listedeki herhangi bir kelimeyle beraber kullanarak bebeğinize bir şeyin yokluğunu veya bittiğini öğretebilirsiniz. Kelimenin kendisiyle bir süre alıştırma yaptıktan sonra, uyarıyı durdurduğunuzda bebeğinize “….yok” varyasyonunu tanıtabilirsiniz. Örneğin; çalkalamayı bıraktığınızda “çalkalama yok” diyebilirsiniz veya feneri söndürdüğünüzde “ışık yok” diyebilirsiniz. Ancak “yok” kelimesi, Birincil Kelime Listesi ile en az 4 hafta çalıştıktan sonra eklenmelidir.
Birincil Kelimeler Değerlendirme Tablosu
Temas Kelimeleri Hareket Kelimeleri Pışpışlama Yukarı Ovma Aşağı Sıkma Salınma Çalkalama Sallama Okşama Dokunma
İşitsel Kelimeler Biyolojik Kelimeler Müzik Öksürme Yüksek Hapşırma Gürültü Hıçkırma Ağlama Gülme
Görsel Kelimeler Termal Kelimeler Aydınlık Soğuk Karanlık Sıcak
Bebek Eylem Kelimeleri Eylemi Bitirme Kelimesi Tekmeleme Yok İtme Yuvarlanma
Kelime Grupları Yaratma
Birincil Kelime Listesi’nin İleri Versiyonu
Hedef: Birincil Kelimeler’i anlamlı ifadeler halinde gruplamaya başlamak. Kelimeleri gruplamak bebeğinizin dil konusunda erken farkındalık sağlayabilir:
1) Eylem (Birincil Kelime) bir “özne” (Anne, Baba, vb.) ile ilişkilendirilebilinir. Bebeğiniz “Anne” gibi tanıdık bir sesin başka bir tanıdık ses (“pışpışlama”, “ovma” vb) tarafından izlendiğinin farkına varır. Örneğin; “Anne bebeği pışpışlıyor.”
2) Gruplama vücut kısımlarını ayırt etmenize ve bu kısımların isimlerini bebeğinize öğretmenize yardımcı olur. Örneğin; “Baba sırtı ovuyor.” veya “Baba ayağı ovuyor.”
3) İfadeler bebeğinize birbiriyle alakalı ve bir dizi oluşturan tanıdık ses ve duyumları sunar.
4) Basit şeylerin daha ilginç ve karmaşık kavramlar meydana getirebileceğine dair temel fikri ortaya koyar.
5) Ebeveynlere dilin, basit yapıdan çok daha karmaşığa ve özgüllüğe kendiliğinden geçen bir kavram olduğunu gösterir. Anne ve baba bebeğin anlayabileceği basit kelimeler kullanmaya ve ardından kelimelerle daha karmaşık fikirler oluşturmaya alışırlar.
Gerekli materyaller: Yok.
Ne zaman başlanır: Daha ileri ifadeler kullanmaya yaklaşık 8. ayda (32 hafta), üç veya dört hafta Birincil Kelimeler Listesi ile çalıştıktan sonra başlayabilirsiniz.
Alıştırma ne kadar sıklıkla yapılmalı: Basit Birincil Kelimeler Listesi‘nde ustalaştıkça bu kelime grupları üzerine eklemelere ve inşaya başlanır. Bunlar genel seansın bir parçasıdır ve özel bir zaman ayırmaya gerek yoktur.
Bu ifadeler Birincil Kelimler Listesi’nin yerine vekalet etmezler. Hamileliğinizin bu zamanına kadar Birincil Kelime Listesi’ni üç hafta veya daha fazla süredir kendi başına uygulamış bulunmaktasınız. Günde bir alıştırma zamanını tek başına Birincil Kelimeler Listesi için, diğerini de daha ileri kelime gruplamaları için kullanın.
Birincil Kelime Listesi’nin İleri Versiyonu
AÇIKLAMALAR
1. Adım: Pışpışlama, ovma, sıkma ve dokunma Birincil Kelimeleri’ni vücut kısımlarını ayırt edilmesine yardımcı olmak için kısa cümleler içinde kullanın. Çalkalama ve okşamayı bu amaç için kullanmak pek kolay değildir.
1) PIŞPIŞLAMAK Bebeğinizi pışpışlarken yalnızca “pış, pış, pış” demek yerine “Anne popoyu pışpışlıyor.” veya “Anne kafayı pışpışlıyor.” diyebilirsiniz.
2) OVMAK Bebeğinize “ovma” kelimesini öğretirken “Anne sırtı ovuyor.” deyin.
3) SIKMAK “Sıkma” kelimesini öğretirken “Anne popoyu sıkıyor.” diyebilirsiniz.
4) DOKUNMAK “Dokunma” kelimesini öğretirken “Anne kafaya dokunuyor.” Ya da “Anne popoya dokunuyor” diyebilirsiniz.
1. Varyasyon
Eğer bebekle başka birisi konuşuyorsa, örneğin Baba, “Baba popoyu pışpışlıyor” diyebilir. Bebek babanın kalın sesini 32 haftadan itibaren veya daha önce tanıyabilir.
2. Varyasyon
Bunun yanında, annenin kalp atışıyla aynı tempoda pışpışlamayı deneyebilirsiniz. Bu isteğe bağlı yapılabilecek ileri bir alıştırmadır. Üç önemli ses ve duyguyu birleştirir:
A. Kalp atışının sesi
B. Karnı kalp atışıyla aynı tempoda pışpışlama
C. Kalp atışıyla aynı tempoda “pışpış” demek
Alıştırma babanın, annenin kalp atışlarını dinleyerek pışpışlaması ve annenin de babanın eliyle aynı tempoda “pışpış” demesi şeklinde de uygulanabilir. Ya da anne bu alıştırmayı stetoskop kullanarak kendi başına da yapabilir (bu alıştırma için 1 dakika yeter de artar).
●İpucu: Hamileliğinizin sonuna yaklaştığınızda, bebeğinizin annesinin, babasının, kız/erkek kardeşinin seslerine göre farklı hareket ettiğini görebilirsiniz. Dr. Van de Carr tepkilerdeki bu değişikliği hastalarına bilgi vermesini gerektirecek kadar sık gözlemlemektedir. Tepkilerdeki değişiklik karnınızdaki bebeğin konuşamasa bile tercihleri olabildiğinin ve pek çok farklı şekilde karşılık verebildiğinin anımsatıcısıdır. Nasıl bizim vücut dilimiz farklı insanlarla değişiklik gösteriyorsa bebekler de her bir özgün sese farklı tepkiler verir.
İlk Yayın Tarihi: 1 Ocak 2014 @ 06:41
Bebeğinizin İlk Kelime Dağarcığı Dersleri
Birincil Kelime Listesi’nin her kelimesi bebeğinizin anne karnında hissedebilme yetisine sahip olduğu bir duyumu betimler. Kelimeler tarif ettikleri duyumların çeşidine göre gruplara ayrılmıştır. Tekme Oyunu’nda kullanılan Tekme gibi, kelimelerin bazıları bebeğinizin hissedebileceği bir dokunma veya temas niteliğine sahiptir. Diğer kelimeler ses, hareket veya görsel uyarımla ilgilidir.
Eskimolar karın farklı çeşitlerini tasvir etmek için 20’den fazla kelimeye sahipken, Kuzey Amerikalıların dil repertuarlarında sadece araba’nın yeterli olduğu Kalahari Çölü’nde yaşayan bir yerliyi şaşırtacak şekilde otomobilleri tanımlayan yüzlerce sözcük öbeği bulunmaktadır. Toplumlar kendileri için önemli olan şeyleri tarif etmek için kelimeler yaratır ve kullanırlar. Doğum Öncesi Sınıfı programından önce, İngilizce konuşan annelerin bebeklerinin karınlarındaki eylemlerini tanımlama için yaygın olarak kullandıkları tek kelime tekmeleme idi. Gördüğünüz gibi, dilimizin bu belirli alanda gelişme payı vardır.
Doğum Öncesi Sınıfı’nda, bebeğinizin karnınızda yaşadığı birkaç deneyimine duyarlı olmanızı ve bu deneyimlere isim vermenizi istiyoruz. Bunu yaparken sadece bebeğinizle kelime alıştırması yapmış olmaz, aynı zamanda bebeğinizin genişleyen bilincine karşı da farkındalık kazanmış olursunuz. Bu şekilde düşünmeye başladığınızda, bebeğinizin eylem ve deneyimlerini temsil eden başka kelimeler keşfedebilirsiniz.
Ek olarak bazı birincil kelimeler seçebilmenizin yanında kelimelerin kendi uyarımlarıyla alakalı olmaları önemlidir. Örneğin; okşama hareketi yaparken “pışpış” kelimesini ya da pışpışlama hareketi yaparken de “okşa” kelimesini kullanmayın. Uyarımı ve onu takip eden olayları değiştirmek bebeğin kafasını karıştırır ve öğrenmeyi boş yere zorlaştırır.
Dokunma ve titreşimle alakalı olan listedeki ilk beş kelime en önemli kelimelerdir. Bebeğiniz karnınızın içinde yüzerken dokunuşunuza, sesinize ve sizin her hareketinize aşina hale gelir. Dr. J. W. Prescott “İnsanın Duygusal Yakınlık Gelişiminin Filogenetik ve Ontogenetik Boyutu” adlı makalesinde, bu duyumsal deneyimlerin sevgi alıp verme yeteneğinden sorumlu beyin hücrelerinin gelişimini uyardığını belirtmiştir. Beynin “yakınlık merkezi”nin gelişmemesi durumunda, birey sevmek gibi temel insani bir duygu konusunda biyolojik olarak yetersiz olacaktır.
Doğum Öncesi Sınıfı 26 Birincil Kelime
İlk gruptaki bütün kelimeler bir duyum bildirmektedir. Dokunsal olmaları sayesinde siz bu eylemleri yerine getirdiğinizde bebeğiniz hepsini hissedebilmektedir.
Pışpış; ovma, sallama veya sıkmaktan farklı bir histir. Bebeğinizin sırtını pışpışladığınızda veya ovmaya ilk başladığınızda, bebeğiniz iki farklı his dolayısıyla ikisi arasındaki farkı öğrenecektir. Bir süre sonra, bebeğiniz “pışpış” kelimesinin sesinin, onu pışpışladığınızda hissettiği duyumun anlamı olduğunun farkına varmaya başlar. Aynı şekilde, bebeğiniz Birincil Kelime Listesi’ndeki dokunmayla ilgili olan ilk 6 kelimenin seslerinin hepsini öğrenecektir.
1. Pışpışlama
2. Ovma
3. Sıkma
4. Çalkalama
5. Okşama
6. Dokunma
İkinci gruptaki kelimeler hareketleri bildirmektedir. Bu alıştırmaları yaptığınızda bebeğiniz hareketleri öğrenecektir:
7. Yukarı
8. Aşağı
9. Salınmak
10. Sallama
Üçüncü grup kelimeler sesleri bildirmektedir. Müzik çaldığınızda, elektrik süpürgesini çalıştırdığınızda veya bir havai fişek gösterisi izlediğinizde bebeğiniz de dinlemektedir. Değişik sesleri tanımayı öğrenmektedir. Onu uyarmayı sürdürdükçe, müzik kelimesinin sesini müzik deneyimi ile olduğunu öğrenecektir. İşitsel kelimeler:
11. Müzik
12. Yüksek
13. Gürültü
Dördüncü grup kelimeler anne ve bebeğin biyolojik işlevleriyle ilgili ses ve duyumları bildirmektedir. Bebeğiniz öksürüğünüzü sadece duyabilmekle kalmaz, aynı zamanda göğsünüzdeki titreşimini de hissedebilir. Hıçkırdığınızda bebeğiniz karnınızın hızlı bir şekilde kasılışını hissedebilir. Bebeğiniz ağladığınızda veya güldüğünüzde daha karmaşık biyolojik etkileşimler deneyimleyebilir. “Karmaşık duyum” kelimeleri:
14. Öksürme
15. Hapşırma
16. Hıçkırma
17. Ağlama
18. Gülme
Beşinci gruptaki kelimeler görsel bir duyum bildirmektedir. Pek çok insan bilmese de, bebeğinizin doğmadan önce de görebildiği yakın zamanda keşfedilmiştir. Aydınlık ve karanlık kelimelerini bebeğiniz bu iki görsel deneyim arasındaki farkı kolayca ayırt edebildiği için kullanmaktayız.
19. Aydınlık
20. Karanlık
Altıncı gruptaki kelimeler bebeğinizin hamileliğin ileri dönemlerinde fark edebileceği termal bir duyum bildirmektedir. Kullanacağınız bu iki kelime:
21. Soğuk
22. Sıcak
Yedinci gruptaki kelimeler sizin hissedebileceğiniz, bebeğinizin yaptığı hareketleri içermektedir. Bu kelimelerin ilki olan tekmelemeyi zaten Tekmeleme Oyunu’nda tanıtmıştık. Bu kelimeler yalnızca bebeğinizin bu eylemleri yerine getirdiğini hissettiğinizde uygulanır. Ne zaman bebeğinizin tekmelediğini, hıçkırdığını veya ittiğini (karnınızın içinde geriniyor gibidir) hissetseniz, bebeğinizin yaptığını hissettiğiniz eylemin adını söyleyebilirsiniz. Her seferinde karşılık vermeniz gerekli değildir, bunu sadece istediğinizde yapın.
23. Tekmeleme
24. İtme
25. Yuvarlanma
Cathy
-Merhaba bebek. Ben annen. Pış. Pış. Anne bebeği pışpışlıyor.
-Doğmamış çocuğunla kağıt havlu borusuyla mı konuşuyorsun?
-Bu bizim “öncü-doğum” kursumuzun ilk, basit derslerinden biri Cathy.
+”Süper bebek” olayına inanmadığınızı sanıyordum.
-“Süper bebek.” Tabii ki istemiyoruz. “Süper bebek” sahibi olmaya çalışmıyoruz.
*Dahi istiyoruz!! Dahi bir bebek istiyoruz!!
-Merhaba bebek. Bu baban. Baban şaka yapıyor. Ha, ha de babası.
* Ha Ha
26. Birincil Kelime “Yok”
Birincil kelimelerin bazılarının sonuna “yok” koyarak bebeğinize bu kelimelerin karşıt hallerini öğretebilirsiniz.
Örneğin; doğmamış bebeğinizle “sallama” kelimesini ve ona eşlik eden duyumu uyguladığınızda, karnınızı sallamayı bıraktıktan hemen sonra “sallamak yok” diyebilirsiniz. Ya da “yok” kelimesini “gürültü” ile eşleştirebilirsiniz. “Gürültü” deyip elektrik süpürgesini çalıştırın. Sonra elektrik süpürgesini kapatın ve “gürültü yok” deyin.
●İpucu: Eğer alıştırmayı mekanik bir biçimde, sadece kelimeleri tekrarlayarak yaptığınızı fark ederseniz, bu durum büyük olasılıkla oyunu oynamak için doğru bir zaman değildir. Belki aklınızı meşgul eden başka bir şey vardır. Bu alıştırmaları binlerce ebeveyne göstererek kazandığımız tecrübenin bize ancak uygulayan kişi zevk aldığında alıştırmaların işe yaradığını öğrettiğini lütfen unutmayın. Bu aynı zamanda alıştırmaların hepsini yapmak zorunda olmadığınız anlamına da gelmektedir. Doğum Öncesi Sınıfı birçok farkı anne ve babanın kullandığı etkinlikleri kapsayan, eksiksiz bir alıştırmalar seti içermektedir. Herhangi bir okulda olduğu gibi, sizin yani öğretmenlerin, eğitim kılavuzumuzun hangi bölümlerini kullanacağınız ve bu alıştırmalarda ne gibi değişiklikler yapacağınız konusunda seçme hakkınız vardır. Doğal olarak da rahatsız hissettiğiniz alıştırmaları yapmanıza gerek yoktur.
Birincil Kelime Listesi
Hedef: Bebeğinize belirli duyumları belirli kelimelerle ilişkilendirmeyi öğretmektir. Bebeğin karnınızdayken deneyimleyebileceği eylem ve duyumları belirten kelimeler kullanılarak uygulanır.
Gerekli materyaller: Bir megafon, içi boş tüp ya da yönlendirdiğiniz çıplak sesiniz (net ve yüksek), taşınabilir bir kasetçalar veya radyo, halojen bir el feneri ve elde çalışan bir masaj ünitesi (isteğe bağlı).
Ne zaman başlanır: Hamileliğin yedinci ayı ya da 28. haftasından sonra herhangi bir zamanda başlanabilir. Birincil Kelime Listesi’ne doğum ve erken bebeklik boyunca değiştirilmiş biçimlerde devam edilecektir.
Alıştırma ne kadar sıklıkla yapılmalı: Birincil Kelime Listesi’ni ilk kez kullandığınızda, her seans sırasında tüm listeyi iki veya üç kez tekrar etmenizi öneririz. Eğer kelimelerin hepsini yapamıyorsanız (örneğin; aydınlık ve karanlık için el feneriniz yoksa), en fazla ne kadar yapabiliyorsanız o kadar yapın. Daha pratik hale geldiğinizde, her seansta listenin üzerinden bir kez geçebilirsiniz. Deneyim kazandığınızda listeyi gözden geçirmek o kadar uzun sürmeyecektir. Bu noktada (yaklaşık 4 haftalık alıştırma sonunda), ileride açıklayacağımız varyasyonları denemeye başlayabilirsiniz. Çalışan anneler Birincil Kelimeler’in bir kısmını genellikle masa başında otururken veya kısa molalarda uyguladıklarını belirtmişlerdir.
Birincil Kelime Listesi
1.Aşama: Temas ile ilişkili kelimeler
Bebeğinize öğretebileceğiniz ilk kelimelerin hepsi bebeğinizin kelimeyi duyduğu anda hissedebildiği belirli temas ve hareketler içermektedir. Dört ila altı haftalık bir dönem boyunca kelimeleri ve hareketleri tekrarladığınızda, bebeğiniz kelimeler ile temaslarınız arasında ilişki kurmaya başlayacaktır. Böylece bebeğiniz doğumdan sonra kelimeleri daha rahat anlayacaktır.
Bebeğinizin doğumdan sonra Birincil Kelimeleri anlayacağını söylemiyoruz. Bunun yanında, anne karnında kelimelere tekrarlı maruziyet, erken bebeklikte kelimeleri tanıma ve anlama yaşında fark yaratabilir. Bizim çalışmamız ve bu çalışmayı takip eden başka araştırmacıların yaptığı çalışmalar, doğum öncesi uyarılan bebeklerin, uyarılmayan bebeklere göre çok daha erken yaşta kelimeleri tanıdığını ve konuşma becerileri gösterdiğini ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu bebekler kelimelerin kendilerine bir anlam ifade etmesini bekledikleri için ebeveynlerinin kendilerine ne söylediğine dikkat etmektedirler.
1. PIŞPIŞLAMA
Bebeğin Pozisyonunu Bulmak bölümünde gösterildiği gibi, bebeğinizin sırtının ve poposunun yerini belirleyin. Sırt çoğunlukla karnınızın üst tarafında bulunmaktadır. Eğer bebeğin başı karnınızın üst tarafında, ayakları aşağıdaysa (ters pozisyon), avuç içinizi kullanarak karnınızın alt tarafını pışpışlayın.
Pışpışlama karnınızın bebeğin sırtının veya poposunun bulunduğu tarafıyla kurulan sağlam ama nazik bir iletişimdir. Karnınıza yaptığınız vuruşun sesini duyabilmeniz ancak etkisinin sizi rahatsız etmemesi gerekmektedir. Bebeğinizi pışpışladıktan bir saniye sonra anlaşılır ve sağlam bir sesle “pışpış” kelimesini söyleyin. Bunu birkaç defa tekrarlayın.
●İpucu: İlk başladığınızda, bebeğinizin karnınızın üst kısmında en kolay hissedebildiğiniz kısımlarını pışpışlayın veya ovun. Bu genellikle bebeğin sırtı veya poposu olan geniş kısımdır. Etkinliği birkaç hafta içinde daha iyi öğrenip ve bebeğiniz daha da büyüdüğünde sırtı ve popoyu bulmak sizin için kolaylaşacaktır. Hamileliklerin yaklaşık % 4’ünde bebeğin başı karnın üst kısımda, ayakları aşağıya doğrudur. Eğer 28. haftada bu durum söz konusuysa sağlık uzmanınız fark edecektir. Buna ters pozisyon denir. Bu durumda ovma ve pışpışlamayı karnın alt tarafında yapın.
Varyasyon
Birincil kelimeleri kullanma konusunda ilerleyip bebeğin vücudunun konumuna aşina oldukça, bebeğinize farklı vücut kısımlarını öğretmeye başlayabilirsiniz. Örneğin; “Anne sırtı pışpışlıyor”, “Anne kafayı pışpışlıyor” vb.
2. OVMA
Bebeğin sırtının veya poposunun yerini bulun. Açık elinizin parmaklarını ve avuç içini kullanarak karnınızın bebeğin sırtı veya poposunun bulunduğu tarafını ovun. Ovma işlemini hafif baskı uygulayarak, dairesel hareketlerle yapın. Bebeğinizi ovarken açık ve sağlam bir sesle “ovma” kelimesini kullanın.
İlk hamileliğimde, eşim her akşam saat 10’da karnımı ve bebeğin sırtını ovardı. Bebek elinin altında hareket eder ve sakinleşir ve böylece uyumama izin verirdi. Bebek doğduktan sonra, keyifsiz olduğunda veya ağladığında sırtını ovarsak hemen sakinleştiğini ya da uykuya daldığını fark ettik. (Bir Doğum Öncesi Sınıfı annesinin bebeğinin duyusal hafızası ile ilgili yorumu)
3. SIKMA
Ellerinizi bebeğinizin vücudunu ve başını hissedecek şekilde karnınızın iki yanına yerleştirin. Bebeğinizin pozisyonunu bulurken yalnızca parmak uçlarınızı kullanın. Ellerinizi bebeğin her iki yanına yerleştirerek, bebeği nazik ama sağlam bir şekilde sıkarak iki elle baskı uygulayın. Bunu yaparken elinizin ökçesini kullandığınızdan emin olun. Hafif ve eşit şekilde baskı oluşturun ve yavaşça serbest bırakın. Bu baskı doktorunuzun veya ebenizin sizi muayene ederken kullandığı basınçtan daha az olmalıdır. Bu duyum kısmen bebeğin doğum sancısı sırasında hissettiği baskıya benzer.
Karnınızı sıkarken anlaşılır bir biçimde “sıkma” deyin. Normalde olduğundan iki ila üç kat daha uzun olacak şekilde yavaşça söyleyin (“sıkmaaaaaa”). Kelimenin sonunda sesinizi biraz alçaltın. Sesinizi alçaltarak sıkmadan kaynaklanan baskının da bittiğine dair sözsüz (tonsal) bir mesaj vermektesinizdir. Bu durum doğum sırasında derin bir nefes almaya benzer.
●İpucu: Asla kuvvetli bir şekilde sıkmayın. Rahatsız olmamalısınız.
4. ÇALKALAMA
Bebeğin sırtının veya poposunun yerini bulun. İki elinizi karnınızın bebeğin sırtı ve poposunun bulunduğu iki yanına yerleştirin. “Çalkala, çalkala, çalkala” derken ellerinizi karnınızda aşağı yukarı hareket ettirin. Karnınızın kaldırdıktan sonra eski haline gelmesine izin verin.
Çalkalama her zaman iki elle yapılmalıdır. Eylem 2 ila 4 saniye süren, aşağı yukarı hareketler serisidir. Karnınızın kaldırdıktan sonra eski haline gelmesine izin verin. Başlangıçta seriyi birkaç defa tekrarlayın. İstikrarlı olmak için “çalkala” kelimesi karnınızı her kaldırdığınızda tekrar edilmelidir. “Çalkala, çalkala, çalkala, çalkala, çalkala” deyin sonra durun ve tekrarlayın, “çalkala, çalkala, çalkala, çalkala, çalkala”.
●İpucu: Karnınızı sıkıca kavrayın fakat çok baskı yapmayın. Rahat olmanız gerekmektedir.
1. Varyasyon
4 haftalık alıştırma sonrasında hızlı veya yavaş çalkalayabilirsiniz ve “hızlı çalkala” ya da “yavaş çalkala” diyebilirsiniz.
2. Varyasyon
Yine 4 haftalık alıştırma sonrasında “çalkala” kelimesinin yönlerini öğretmek için elde çalışan bir masaj aleti kullanabilirsiniz. Aleti bebeğin sırtının bulunduğu, karnınızın sert olan yan tarafına değecek şekilde yerleştirin.
Aleti çalıştırın ve “hızlı çalkala” deyin.
Aleti kapatın ve “kapalı” ya da “hızlı çalkalama yok” deyin.
Masaj aletini bu şekilde kullanırken, bir seferde 5 ila 10 saniyeden fazla karnınızın üzerinde tutmayın. Yalnızca pille çalışan bir masaj ünitesi kullanın ve küvete beraberinizde götürmeyin.
5. OKŞAMA
Parmaklarınızı bebeğin sırtının bulunduğu bölge üzerine ama karnınızın alt tarafına yakın olacak şekilde yerleştirin. Bebeğin sırtına yaptığınız baskıyı sürdürerek, bebek baş aşağı pozisyonda uzanıyorsa aynı zamanda poposuna denk gelecek olan karnınızın üst tarafına ulaşana kadar elinizi yukarı doğru hareket ettirin.
Karnınızı bu şekilde okşarken “okşama” deyin. “Okşama” kelimesini her söylediğinizde karnınızı okşayarak bunu birkaç kez tekrarlayın. Aynı zamanda kelimeyi uzatabilirsiniz de, “okşaamaaa”. Kelimeye yavaş, güçlü bir hareketle eşlik edin.
6. DOKUNMA
Bebeğin başının yerini bulun. İşaret parmağınızı hafif bükük bir biçimde tutarak hızlı bir şekilde karnınıza değecek biçimde aşağıya indirin. Bunun bebeğinize nasıl hissettireceğini bilmek isterseniz kulaklarınızı kapatırken bir başkasından sizin başınıza bu dokunma hareketini yapmasını rica edin. Ancak, bebek parmağınızla başı arasında sizden çok daha fazla ek tampona sahiptir.
Parmağınızı aşağı indirirken “dokunma” deyin. Kelimeyi her söylediğinizde bebeğin başına dokunun ve bunu birkaç defa tekrarlayın. Sağlam ama nazik bir şekilde dokunmanız gerektiğini unutmayın.
2.Aşama: Hareket ile ilişkili kelimeler
7. YUKARI ve 8. AŞAĞI
Bebeğinize yukarı ve aşağı kelimelerini öğretmek için ek bir zaman ayırmanıza gerek yoktur. Koltuktan, yataktan veya sandalyeden kalkarken “yukarı” demeyi hatırlamanız yeterlidir. Ne zaman oturacak olsanız sadece “aşağı” deyin. Hızlı bir şekilde oturup kalkmayın; buna gerek yoktur, dahası dengenizi kaybedebilirsiniz.
●İpucu: Her hareket edişinizde “yukarı” veya “aşağı” demek zorunda değilsiniz. Bunu sadece uygun olduğunuz zamanlarda yapın.
9. SALINMA
Ayaklarınız omuz genişliğinde açık biçimde ayakta durun. “Salınma” sözcüğünü tekrarlayarak bir taraftan bir tarafa hareket edin.
Dengenizi kaybedebileceğiniz pozisyonlarda veya karnınızı ya da kollarınızı çarpabileceğiniz yerlerde salınmayın. “Salınma” müzikle beraberken çok işe yaramaktadır.
10. SALLANMA
Elleriniz dizlerinizin üzerinde olacak şekilde oturun. Sizin için uygun bir ritimde, “sallanma” kelimesini tekrarlayarak öne arkaya sallanın. Eğer isterseniz bu alıştırmayı sallanan sandalyede oturarak da yapabilirsiniz.
●İpucu: “Salınma”, “sallanma”, “eğilme” ve “sıkma” gibi Birincil Kelimler ile pratik yapmak aynı zamanda bebeğinizi doğum sürecine hazırlamaya yardımcı olur. Bu kelimelerin kullanımı ve doğumda temsil ettikleri duyumlar ile ilgili bazı tavsiyelerimiz olacaktır. Bu konuda daha fazlası için Doğum Sancısı ve Doğum bölümüne bakınız.
3.Aşama: Müzik ile ilişkili kelimeler
Müzik ve diğer ritmik sesler bebeğinizi ya sakinleştirir (yavaş, tekrarlı sesler) ya da daha uyanık ve etkin hale getirir (daha hızlı, değişken sesler). Bebeğinizin doğumdan sonra uyumasını isteyeceğiniz saatlerde düzenli olarak sakin müzikler çalmanızı öneririz.
Bebeğinize müzik kelimesini öğretmenin hedefi, ona kelimenin sesiyle çeşitli müzikal sesler arasında ilişki kurmayı öğretmektir. Çok fazla vurmalı çalgının olmadığı, yumuşak ve sakinleştirici müzikler bu iş için idealdir. Müzikle bir süre alıştırma yaptıktan sonra, bebeğinizin birkaç seçme müziği sevdiğini fark edebilirsiniz. Bir müzik türü bebeğinizi sakinleştirirken bir diğeri daha etkin hale getirebilir. Kendiniz için bu tercihler hakkında notlar alın. Bu notlar, bebeğiniz doğduktan sonra daha iyi bir uyku düzeni geliştirmenize veya bebeğiniz keyifsizken onu sakinleştirmenize yardımcı olabilir.
Doğum öncesi ve küçük bebekler ölçülü yükseklikte çalınan klasik müziğe olumlu cevap verirler. Bazı araştırma sonuçlarına göre, bebekler özellikle Bach, Handel, Pachelbel, Vivaldi, Haydn, Mozart ve Beethoven gibi barok ve klasik dönem bestecileri daha çok sevmektedir.
Popüler veya çağdaş müzik türlerini dinlemek de çocuklar için keyifli olabilir ancak bebekler herhangi bir türün yüksek sesli haline pek olumlu tepki vermez. “Doğmamış Çocuğun Gizli Yaşamı’nın yazarı Dr. Thomas Verny’nin araştırma bulgularına göre; yüksek sesli rock müzik onları rahatsız etme ve kışkırtma eğilimindedir.
Karnınızın üzerine bir kasetçalar veya küçük bir hoparlör koyarak doğmamış bebeğiniz için müzik çalabilirsiniz. Müzikal seçmeleri çalmanızın bir diğer yolu da karnınızın bir tarafından diğerine ulaşan kulaklıklar kullanmaktır.
Çeşitli türlerden müzikler seçin ve bunları çok yüksek sesle çalmayın. Rahim duvarına uygulanan 80 desibelden fazla sesler bebeği rahatsız edebilir. Kulağınızı çalışan bir blender veya yüksek sesli bir hoparlörün yanında birkaç saniyeden fazla tutmak istemezsiniz. Bebeğiniz için de aynı şey geçerlidir. Eğer ses çok yüksek olursa bebeğiniz rahatsız olur. Deneyimlerimiz rock konserleri ya da çok yüksek sesli, canlı veya kayıtlı dans müziklerinin bebeğiniz için çok gürültülü olabileceğine işaret etmektedir. Lütfen bu konuda sağduyulu olun.
Ses düzeyi konusunda prensipleri hatırlayın. Eğer 4.5metre uzaklıktan kasetçaların sesini duyabiliyorsanız bu sesin yeterince yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Asıl fikir karın duvarı yoluyla bebeğe 80 desibel şiddetinde ses ulaştırmaktır (bebek için çok yüksek olmayan ama karın sesleri, kalp atışı vb. vücudun içindeki diğer seslerden ayrıt edilecek kadar yüksek ses düzeyinde). Eğer işitme duyunuz iyi değilse, ses düzeylerini işitme duyusunun iyi olduğunu bildiğiniz başka birisiyle kontrol ettirmenizi tavsiye ederiz.
Evde bulunan tipik ses kaynaklarının 30cm uzaklıktaki ses düzeyleri aşağıda sıralanmıştır:
- ¼ BG elektrik motoru 60 desibel
- Orta büyüklükte vantilatör 70 desibel
- Normal T.V. dinleme 75 desibel
- Küvette akan su 80 desibel
- Dik elektrikli süpürge 93 desibel
- Mutfak blenderı 196 desibel
Aklınızda tutmanız gereken yararlı bir bilgi New York şehir metrosu trenlerinin bazen 120 desibele kadar tiz sesler çıkardığıdır. Aynı zamanda bazı fabrikalar ve ofisler çok gürültülü ekipmanlara sahiptir. Siz nereye giderseniz gidin, ne duyarsanız duyun, bebeğiniz de sizin mecburi seyircinizdir.
Bebeğinizin sizin yatıştırıcı sesiniz ya da keyif alacağı melodiler yerine metronun veya iş yerinizdeki makinelerin seslerine aşina olmasını ister misiniz? Alıştırmaları uygularken bunu unutmayın, ancak bebeğinizin sizi ve seçtiğiniz müziği duyabilmesi için sesinizin, sesleri ve titreşimleri yönlendirecek kadar yüksek olmasından korkmayın.
11. MÜZİK
Bebeğin başının yerini bulun. Karnınızın üzerine, bebeğin başına yakın olacak şekilde taşınabilir bir radyo veya kasetçalar yerleştirin. “Müzik” deyin. İki saniye içinde radyoyu veya kasetçaları açın. Bu şekilde bebeğiniz müzik kelimesi ile müziğin sesi arasında bağlantı kurmayı öğrenecektir.
Bu işlemi birkaç kez tekrarlayın. Müziği durdurduğunuzda, bebeğinize müziğin kesildiğini söylemek için “müzik yok” diyebilirsiniz.
Varyasyon
Hamileliğinizin yaklaşık 8. ayının başında, yaklaşık 10-15 dakika boyunca seçtiğiniz müzikleri kullanın. Yeni bir müzik listesine geçmeden aynı listeyi yaklaşık bir hafta boyunca tekrar çalın. Aynı müziğin doğumhanede çalınması bebeğinizi doğumu sırasında sakinleştirmenize yardımcı olabilir.
12. YÜKSEK ve 13. GÜRÜLTÜ
Yüksek ve gürültü kelimelerinin kullanımı bebeğinizi ses düzeylerinde meydana gelen, biz yetişkinlerin göz ardı veya kabul etmeyi öğrendiği ani değişikliklerden korumanıza yardımcı olabilir. Örneğin; doğmamış bebeğiniz çalışmaya başlayan bir elektrikli testere veya patlayan havai fişeklerin sesinden ürkebilir. Yüksek ve gürültü kelimelerini arabanızın kapısını kapatmadan önce de kullanabilirsiniz.
12. YÜKSEK
Karnınızın yanına bir radyo veya kasetçalar yerleştirin. Müziğin sesini normalde, bebeğiniz için kullandığınız düzeye ayarlayın. “Yüksek” deyin. Bir saniye bekleyin. Birkaç saniyeliğine sesi yükseltin. Sonra sesi tekrar eski haline getiririn. Bebeğiniz bu şekilde ani, yüksek sesler beklentisi içinde olmayı öğrenecektir.
●İpucu: Bu alıştırmada kendi sesinizi de kullanabilirsiniz.
13. GÜRÜLTÜ
Gürültü en ideal biçimde, elektrik süpürgesi ile yerleri temizlerken olduğu gibi yüksek sesli ve gürültülü bir iş yaparken uygulanır. “Gürültü” deyin. Bir saniye bekleyin ve sonra elektrik süpürgesini çalıştırın. Ev işini yapın. Elektrik süpürgesini kapatın. Bir saniye bekleyin. “Gürültü yok” deyin.
4.Aşama: Anne ve bebeğin biyolojik işlevleriyle ilişkili kelimeler
14. ÖKSÜRME
Büyük olasılıkla hamileliğiniz sırasında öksürmek zorunda kalabileceğiniz için, bebeğinize “öksürme” kelimesini öğreterek dünyasında meydana gelecek bu ani, sarsıcı rahatsızlık için hazırlanmasına yardım edebilirsiniz. “Öksürme” deyin. Bir iki saniye içinde öksürme sesini taklit edin. Tekrarlayın.
15. HAPŞIRMA
Hapşırmanızı bitirir bitirmez, “hapşırma” deyin. Bunu etrafınızda hemen “Çok yaşa” veya “İyi yaşa” diyecek insanlar olduğunda uygulamak zor olabilmektedir. Dolayısıyla, “hapşırma” kelimesini sadece tek başınıza olduğunuzda uygulamanızı öneririz.
16. HIÇKIRMA
Hıçkırma kelimesini iki şekilde öğretebilirsiniz:
1. Varyasyon
Hıçkırdıktan hemen sonra “hıçkırma” deyin.
2. Varyasyon (Bebeğin)
Bu kelimeyi araştırmacıların fetal hıçkırıklarla bağlantılı, doğum öncesi normal bir hadise olarak değerlendirdiği bebeğin spasmodik seğirmelerini gözlemleyeceğiniz zaman için de saklayabilirsiniz. Seğirmeyi gözlemlediğinizde, yüksek sesle “hıçkırma” deyin.
●İpucu: İki alıştırmayı birden kullanmak bebeğin kafasını karıştıracağı için, hıçkırma alıştırmalarından yalnızca birini seçin.
17. AĞLAMA
“Ağlama” deyin. Hemen ardından ağlama sesini taklit edin.
Ağlama en güzel ağlıyormuş gibi yaparak uygulanır. Başka çocuklarınız varsa onlar da doğmamış kardeşleriyle ağlama alıştırmasını paylaşabilirler. Çocuğunuza, bebeğin bir süre onun ağlama sesini duymasını isteyip istemediğini sorun. Önce “ağlama” deyin ve sonra çocuğunuzu bebeğin onu duyabileceği şekilde karnınıza yaklaştırın. Bazen ağlayan çocuğunuza “Bu çok güzel. Küçük kardeşinle ağlama sesinin neye benzediğini gösterdiğin için teşekkür ederim” dediğinizde çocuğunuz ağlamayı bırakabilir. Bu stratejiyi arada sırada kullanabilirsiniz. Çocuğunuz zaten ağlamasını sonlandırmaya yaklaştığı zaman en ideal şekilde çalışır, böylece bebeğe karşı herhangi bir dargınlığı önleyebilirsiniz. Aynı zamanda kendiniz gerçekten ağladığınızda da bebekle çekinmeden paylaşabilmelisiniz. Belki ona neden ağladığınızı anlatabilir ve böylece kendinizi rahatlatabilirsiniz bile.
18. GÜLME
“Gülme” deyin. Hemen ardından gülme sesi ile devam edin.
Gülmeyi taklit edebilirsiniz ama size gerçekten komik gelen bir şey olduğunda, öncesinde “gülme” demeye çalışın veya gülerken bebeğinize neler olduğunu açıklayın.
Gülmek ve ağlamak gibi bir duygunun eşlik ettiği davranışlarda, kan dolaşımınız yoluyla bebeğinize kimyasal haberciler ulaşıyor olabilir. Bu yüzden, size müsait olduğunuz zamanlarda bebeğinize neler olduğu hakkında bilgi verin.
5.Aşama: Görme ile ilişkili kelimeler
Doğmamış bebeğiniz hamileliğin yaklaşık 35. haftasının sonunda bu alıştırmaya tepki vermeye hazır olmalıdır. Anne karnındaki bebeklerin ışık kullanılarak uyarımı konusunda geniş tecrübeye sahip olmamız dolayısıyla bu alıştırmayı yaparken her adımı harfiyen takip etmenizi şiddetle tavsiye ediyoruz.
19. AYDINLIK ve 20. KARANLIK
Bebeğin başının yerini tespit edin. Karnınızın alt kısmına, bebeğin baktığı yöne doğru (sırtın karşı tarafı) çok parlak bir fener (halojen bir el feneri, normal bir el feneri değil) yerleştirin. Işığı açın. “Aydınlık” derken 3 saniye boyunca ışığı açık tutun. “Karanlık” derken ışığı kapatın.
1. Varyasyon
Işık uyarımı için daha ileri bir ders olarak açık ve kapalı kelimelerini de kullanabilirsiniz, “ışık açık” ve “ışık kapalı” gibi.
●İpucu: Işık ve karanlık arasındaki kontrastın en fazla olduğu karanlık bir oda, aydınlık ve karanlık uygulaması için idealdir.
Bir öğleden sonra, daha önceden tanıdığımız ve ikinci çocuğuna hamile olan Doğum Öncesi Sınıfı annelerinden biri, doğum öncesi kontrolü için 4 yaşındaki oğlunu beraberinde sınıfa getirmişti. Anne ve ben ilk hamileliği sırasında Doğum Öncesi Sınıfı alıştırmalarını nasıl kullandığına dair anılardan bahsetmekteydik. Anne bana doğum öncesi sınıfına katılalı neredeyse beş yıl olduğunu hatırlattı.
Çocuğa döndüm ve annesinin karnında geçirdiği zamanı hatırlayıp hatırlamadığını sordum. “Evet, hatırlıyorum” dedi. Sonra, orada olmakla ilgili herhangi bir şey hatırlayıp hatırlamadığını sordum ve “Evet, aşağıda bir ışık vardı ama ben nereden geldiğini bilmiyordum” dedi.
Anneye “ışık” alıştırmasını sınıfta ve sonrasında yapıp yapmadığını sordum. Önce hatırlamadı, ama sonra “Evet!” dedi. Alıştırmayı ders sırasında öğrenmişti ve hamilelik boyunca da dört veya beş defa tekrarlamıştı. Bu alıştırma oğlunun doğumundan beri hiç aklına gelmemişti ya da oğluyla alıştırma hakkında hiç konuşmamıştı. (Dr. Van de Car’ın doğum öncesi bebeklerin hatırladıkları gibi gördüklerine dair yorumu)
6.Aşama: Sıcaklık ile ilişkili kelimeler
Birincil Kelime Listesi’ne sıcaklık gibi bebeğinizin tepki verdiğini fark ettiğiniz uyarıları tanımlayan kelimeler eklemek isteyebilirsiniz. Bazı anneler hamileliğin sonlarına doğru soğuk su içtiklerinde ve “soğuk” kelimesini tekrarladıklarında bebeğin tepki verdiğini belirtmişlerdir.
Soğuk ve sıcak kelimeleri yalnızca bebeğin anne karnına baskı yapmaya başladığı zaman olan hamileliğin son aylarında kullanılır. Bundan sonraki iki alıştırmayı size ve etkinliklerinize uygun olduğu zamanlarda veya kelimelerden birini öğretmeye uygun bir şey içtiğinizde uygulayın.
Mide; rahmin ince, şişkin duvarının hemen üzerinde uzanır. Bu alıştırmalar rahmin mideyi kaldırmaya ve bebekle mide duvarı arasına geniş irtibat alanı sağlamaya yetecek kadar genişleyeceği zaman olan hamileliğin son ayında etkindir.
21. SOĞUK
“Soğuk” deyin. Bir bardak su veya limonata gibi soğuk bir içecek için. İçeceği bitirdikten yaklaşık 60 saniye sonra “soğuk, soğuk, soğuk” deyin.
22. SICAK
“Sıcak” deyin. Bir fincan kafeinsiz çay, kahve veya limonlu sıcak su gibi sıcak bir içecek tüketin. İçeceği bitirdikten yaklaşık 60 saniye sonra “sıcak, sıcak, sıcak” deyin. Tamamen sıcak bir duyum kazandığınız zaman “sıcak”, “ılık” ya da “soğuk değil” kelimelerini birkaç kez tekrarlayın.
7.Aşama: Bebeğinizin hareketlerini içeren kelimeler
Bu kelimeler yalnızca bebeğin bu hareketleri yaptığını hissettiğiniz zaman kullanılır. Bu hareketler alıştırma yaptığınız sırada meydana gelmeyebilir. Bebeğinizin tekmelediğini, yuvarlandığını veya ittiğini (karnınızın içinde geriniyor gibidir) hissettiğinizde, bebeğinizin yerine getirdiği eylemi en güzel tarif eden kelimeyi söyleyebilirsiniz. Bu alıştırmayı duyumları hissettiğiniz her seferde yapmak zorunda değilsiniz. Canınız ne zaman yapmak isterse o zaman yapın.
23. TEKMELEME
Bebeğin tekmelediğini hissettiğinizde “tekmeleme” deyin.
24. İTME
Bebeğin gerindiğini ve karnınızın her iki yanına baskı uyguladığını hissettiğinizde “itme” deyin.
25. YUVARLANMA
Dairesel bir pozisyon değişikliği veya bebeğinizin döndüğünü hissettiğinizde “yuvarlanma” deyin.
●İpucu: Birincil Kelime Listesi’ne başka kelimeler de ekleyebilirsiniz. Bebeğin karnınızın içindeyken deneyimleyebileceği bir uyarıyı tasvir ettiğinizden ve aynı uyarı için her seferinde aynı kelimeleri kullandığınızdan emin olun.
8.Aşama: Eylemin durduğunu bildiren kelime
26. YOK
“Yok” kelimesini bu listedeki herhangi bir kelimeyle beraber kullanarak bebeğinize bir şeyin yokluğunu veya bittiğini öğretebilirsiniz. Kelimenin kendisiyle bir süre alıştırma yaptıktan sonra, uyarıyı durdurduğunuzda bebeğinize “….yok” varyasyonunu tanıtabilirsiniz. Örneğin; çalkalamayı bıraktığınızda “çalkalama yok” diyebilirsiniz veya feneri söndürdüğünüzde “ışık yok” diyebilirsiniz. Ancak “yok” kelimesi, Birincil Kelime Listesi ile en az 4 hafta çalıştıktan sonra eklenmelidir.
Birincil Kelimeler Değerlendirme Tablosu
| Temas Kelimeleri | Hareket Kelimeleri |
| Pışpışlama | Yukarı |
| Ovma | Aşağı |
| Sıkma | Salınma |
| Çalkalama | Sallama |
| Okşama | |
| Dokunma |
| İşitsel Kelimeler | Biyolojik Kelimeler |
| Müzik | Öksürme |
| Yüksek | Hapşırma |
| Gürültü | Hıçkırma |
| Ağlama | |
| Gülme |
| Görsel Kelimeler | Termal Kelimeler |
| Aydınlık | Soğuk |
| Karanlık | Sıcak |
| Bebek Eylem Kelimeleri | Eylemi Bitirme Kelimesi |
| Tekmeleme | Yok |
| İtme | |
| Yuvarlanma |
Kelime Grupları Yaratma
Birincil Kelime Listesi’nin İleri Versiyonu
Hedef: Birincil Kelimeler’i anlamlı ifadeler halinde gruplamaya başlamak. Kelimeleri gruplamak bebeğinizin dil konusunda erken farkındalık sağlayabilir:
1) Eylem (Birincil Kelime) bir “özne” (Anne, Baba, vb.) ile ilişkilendirilebilinir. Bebeğiniz “Anne” gibi tanıdık bir sesin başka bir tanıdık ses (“pışpışlama”, “ovma” vb) tarafından izlendiğinin farkına varır. Örneğin; “Anne bebeği pışpışlıyor.”
2) Gruplama vücut kısımlarını ayırt etmenize ve bu kısımların isimlerini bebeğinize öğretmenize yardımcı olur. Örneğin; “Baba sırtı ovuyor.” veya “Baba ayağı ovuyor.”
3) İfadeler bebeğinize birbiriyle alakalı ve bir dizi oluşturan tanıdık ses ve duyumları sunar.
4) Basit şeylerin daha ilginç ve karmaşık kavramlar meydana getirebileceğine dair temel fikri ortaya koyar.
5) Ebeveynlere dilin, basit yapıdan çok daha karmaşığa ve özgüllüğe kendiliğinden geçen bir kavram olduğunu gösterir. Anne ve baba bebeğin anlayabileceği basit kelimeler kullanmaya ve ardından kelimelerle daha karmaşık fikirler oluşturmaya alışırlar.
Gerekli materyaller: Yok.
Ne zaman başlanır: Daha ileri ifadeler kullanmaya yaklaşık 8. ayda (32 hafta), üç veya dört hafta Birincil Kelimeler Listesi ile çalıştıktan sonra başlayabilirsiniz.
Alıştırma ne kadar sıklıkla yapılmalı: Basit Birincil Kelimeler Listesi‘nde ustalaştıkça bu kelime grupları üzerine eklemelere ve inşaya başlanır. Bunlar genel seansın bir parçasıdır ve özel bir zaman ayırmaya gerek yoktur.
Bu ifadeler Birincil Kelimler Listesi’nin yerine vekalet etmezler. Hamileliğinizin bu zamanına kadar Birincil Kelime Listesi’ni üç hafta veya daha fazla süredir kendi başına uygulamış bulunmaktasınız. Günde bir alıştırma zamanını tek başına Birincil Kelimeler Listesi için, diğerini de daha ileri kelime gruplamaları için kullanın.
Birincil Kelime Listesi’nin İleri Versiyonu
AÇIKLAMALAR
1. Adım: Pışpışlama, ovma, sıkma ve dokunma Birincil Kelimeleri’ni vücut kısımlarını ayırt edilmesine yardımcı olmak için kısa cümleler içinde kullanın. Çalkalama ve okşamayı bu amaç için kullanmak pek kolay değildir.
1) PIŞPIŞLAMAK Bebeğinizi pışpışlarken yalnızca “pış, pış, pış” demek yerine “Anne popoyu pışpışlıyor.” veya “Anne kafayı pışpışlıyor.” diyebilirsiniz.
2) OVMAK Bebeğinize “ovma” kelimesini öğretirken “Anne sırtı ovuyor.” deyin.
3) SIKMAK “Sıkma” kelimesini öğretirken “Anne popoyu sıkıyor.” diyebilirsiniz.
4) DOKUNMAK “Dokunma” kelimesini öğretirken “Anne kafaya dokunuyor.” Ya da “Anne popoya dokunuyor” diyebilirsiniz.
1. Varyasyon
Eğer bebekle başka birisi konuşuyorsa, örneğin Baba, “Baba popoyu pışpışlıyor” diyebilir. Bebek babanın kalın sesini 32 haftadan itibaren veya daha önce tanıyabilir.
2. Varyasyon
Bunun yanında, annenin kalp atışıyla aynı tempoda pışpışlamayı deneyebilirsiniz. Bu isteğe bağlı yapılabilecek ileri bir alıştırmadır. Üç önemli ses ve duyguyu birleştirir:
A. Kalp atışının sesi
B. Karnı kalp atışıyla aynı tempoda pışpışlama
C. Kalp atışıyla aynı tempoda “pışpış” demek
Alıştırma babanın, annenin kalp atışlarını dinleyerek pışpışlaması ve annenin de babanın eliyle aynı tempoda “pışpış” demesi şeklinde de uygulanabilir. Ya da anne bu alıştırmayı stetoskop kullanarak kendi başına da yapabilir (bu alıştırma için 1 dakika yeter de artar).
●İpucu: Hamileliğinizin sonuna yaklaştığınızda, bebeğinizin annesinin, babasının, kız/erkek kardeşinin seslerine göre farklı hareket ettiğini görebilirsiniz. Dr. Van de Carr tepkilerdeki bu değişikliği hastalarına bilgi vermesini gerektirecek kadar sık gözlemlemektedir. Tepkilerdeki değişiklik karnınızdaki bebeğin konuşamasa bile tercihleri olabildiğinin ve pek çok farklı şekilde karşılık verebildiğinin anımsatıcısıdır. Nasıl bizim vücut dilimiz farklı insanlarla değişiklik gösteriyorsa bebekler de her bir özgün sese farklı tepkiler verir.
İlk Yayın Tarihi: 1 Ocak 2014 @ 06:41
Dayanıklı24 KartBebeğimin İlk Zeka Kartları – Erken Uyarım 0-6 Ay
Gerçek GörsellerHızlıTeslimatTaksitSeçeneği- Outlet16 Kart
0-6 Ay Erken Eğitim Zeka Kartları (Ek Kartlar) 0-6 Ay
Gerçek GörsellerHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - Büyük Boy60 Kart
12-24 Ay Erken Eğitim Zeka Kartları 12-24 Ay
Uzman TavsiyesiHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - Büyük Boy72 Kart
24-36 Ay Erken Eğitim Zeka Kartları 24-36 Ay
Uzman TavsiyesiHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - Outlet16 Kart
24-48 Ay Erken Eğitim Zeka Kartları (Ek Kartlar) 24-48 Ay
Gerçek GörsellerHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - 12 Puzzle24 Parça
Masal Yapboz Puzzle – Çirkin Ördek Yavrusu 2+ Yaş
Masal YapbozHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - 12 Puzzle24 Parça
Bebek Yapboz Puzzle – Meslekler ve Taşıtlar 18+ Ay
Eşleştirme YapbozHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - 12 Puzzle24 Parça
Bebek Yapboz Puzzle – Çiftlik Hayvanları 18+ Ay
Eşleştirme YapbozHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - Sosyal Beceri10 Sayfa
Saklambaç Kitabı – Hayvan Dostlarla 2+ Yaş
Hayvan DostlarHızlıTeslimatTaksitSeçeneği - Sosyal Beceri10 Sayfa
Saklambaç Kitabı – Oyun Odasında 2+ Yaş
Oyun OdasıHızlıTeslimatTaksitSeçeneği
9 “Birincil Kelime Listesi” yorumu;
Yeni Doğan Bebeğiniz · 1 Şubat 2015 at 14:46
[…] yapmaya gerek yoktur. Canınız istediği anda hamilelik sırasında uyguladığınız birkaç Birincil Kelime’yi kullanabilirsiniz ama en önemlisi bebeğinizle birkaç saatin tadını çıkarmaktır. […]
Sağlıklı Bir Yeni Doğan İçin Yapılması ve Yapılmaması Gereken Çevresel Olgular · 21 Ekim 2014 at 02:25
[…] ve diğer yoldan yürümelidir.” diye tavsiyede bulunmaktadır. Bebeğinizle Tekmeleme Oyunu ve Birincil Kelimeler Listesi gibi alıştırmaları kullandıktan sonra, yüksek ve ürkütücü sesler ortaya çıkmadan önce […]
Doğum öncesi uyarılan bebekler daha mı akıllı olur? – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:51
[…] gerçekten bahsi geçen Birincil Kelimeler’i ve diğer alıştırmaları öğrenecek […]
Tekmeleme Oyunu – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:49
[…] bulunmaktadır. Bu düzeni değiştirmek kafa karıştırıcı olabilir. Diğer bir deyişle, eğer Birincil Kelime Listesi ile başlar ve sonra Ksilofon Oyunu’na geçerseniz, takip eden seanslarda da bu sırayla gitmeniz […]
Rahim Hikayeleri ve Şarkıları – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:47
[…] olarak ona hikayeler anlatmayı ve kendi sesinizle şarkı söylemeyi kapsayan bir kısmıdır. Birincil Kelimeler Listesi’nden kelimeler kullanarak rahim hikayeleri ve şarkıları yaratmaya başlayabilirsiniz. […]
Rakamları Öğretmek – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:45
[…] Bebeğinize rakam kavramını ve rakamları bazı Birincil Kelimeler ile birleştirerek saymayı […]
Ksilofon Oyunu – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:43
[…] Birincil Kelime Listesi, davul ritimleri, müzikal uyarımlar ve diğer oyunları öğretmeye devam ederek zaten pratik yapmaktayken, bebeğinizin dikkat aralığını geliştiren müzikal seslerin kullanımı ders planının bir parçası haline gelir. […]
Bebeğinizle İlk İletişim Alıştırmaları – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:39
[…] bebeğinize bu bölümdeki Birincil ve İkincil Kelime Listeleri’ni tanıtırken bir nesne, eylem veya kişi için iki farklı […]
Doğmamış Bebeğinizi Eğitmek – Sevgili Bebek · 3 Ocak 2014 at 00:32
[…] Artık ilk ileri öğrenme oyununa başlamaya hazırsınız. (Birincil Kelime Listesi) […]
Yoruma kapalı.