Konuşma Gelişimi ve Gecikmesi

Çocuklar doğdukları andan itibaren dil ve konuşmayı öğrenmeye programlanmışlardır. Fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal açıdan sağlıklı olan tüm çocukların konuşmayı zamanında öğrenmeleri beklenir.. Ancak bazı çocuklarda konuşma gecikmesi görülebilir.

Konuşma gecikmesi, belirli bir yaşa geldiği halde çocuğun konuşmaya başlamaması  ya da yaşıtlarına göre konuşmasının geride kalmasıdır. Konuşamayan çocuğun öncelikle işitme ile ilgili bir sorunu olup olmadığı araştırılmalıdır. İşitme sorunu olan çocuklarda dil gelişimi ve konuşma gecikir. Sesleri bozuk ifade ederler. Konuşması geciken bir çocuğun duyma sorunu yoksa başka nedenleri araştırmak gerekir. Zeka geriliği, gelişimsel gecikme,dikkat dağınıklığı ya da öğrenme güçlüğü olan çocuklarda özellikle konuşma gecikmesi görülür. Dil ve konuşma gelişiminin geri olup olmadığı, yaşıtlarının dil ve konuşma gelişimi ile karşılaştırıldığında kolaylıkla fark edilir. Ancak konuşamayan bir çocuğun mutlaka bir doktor, eğitim odyoloğu, psikolog ya da gelişim uzmanı tarafından görülmesi gereklidir.

Konuşma gelişimin aşamaları her çocukta aşağıdaki sırayı takip eder.

İşitme ve Anlama 0-3 ay

Ani ve yüksek seslerden irkilir.

Kendisiyle konuşulmasından hoşlanır.

Annesinin sesini tanır ve ağladığında konuşma sesi duyduğunda sakinleşir.

Konuşulduğu zaman emmeyi bırakır.

Konuşma 0-3 ay

Memnun olduğunu gösteren sesler çıkarır.

Farklı ihtiyaçları için farklı ağlar.

Sizi gördüğü zaman gülümser.

İşitme ve Anlama 4-6 aylar

Sesin geldiği yöne bakar.

Sesinizin tonuna göre hareketlenir.

Oyuncakların çıkardığı sesleri farkeder.

Müzik sesine dikkat eder.

Konuşma 4-6 ay

Agulama sesleri çıkartır.

Farklı seslerle mırıldanır, p, b, m gibi.

Memnun ve memnun olmadığını ifade eden sesler çıkarır.

İşitme ve Anlama 7-12 ay

Ce-ee gibi oyunlardan hoşlanır. Sesin geldiği yöne bakar ve döner.

Onunla konuşulduğu zaman dinler “bardak, mama, su, gibi sık kullanılan kelimeleri tanır.

“Ver, al, at” gibi basit istekleri yerine getirir.

Konuşma 7-12 ay

“Bababa, bibibi, dedede” gibi sesleri birleştirerek hece taklitleri yapar.

Öpücük ya da öksürük gibi konuşma seslerini taklit eder.

Mama gibi basit sözcükler kullanır.

İşitme ve Anlama 1-2 yaş

Sorulduğu zaman bir tane vücut parçasını gösterebilir.(göz ağız burun gibi)

“Topu at” “Bebeği öp” gibi basit istekleri anlar.

Şarkı, tekerleme, ve kısa öyküleri dinler.

İsmi söylenen oyuncağı ya da hayvanı tanır.

Konuşma 1-2 yaş

5 ya da 10 arası sözcük kullanır.

İki kelimeyi birleştirerek cümle kurar. “Mama ver”, “Su bitti”, “Anne gel” gibi

Soru sorarken iki kelimeyi birleştirir. “Miyav nerede?”, “ “Bu ne?”, “Gitti mi?” gibi.

Bu yazı Akademisyen Tıp Kitabevi yayınlarından Birgül Bayoğlu tarafından yazılmış “Gelişim Destek Planı, Anne-Baba Rehberi” isimli kitaptan alıntıdır.