Çölyak (Celiac) Hastalığı

Çölyak hastalığı ülkemizde her 150 kişiden 1’inde görülen yani oldukça sık rastlanan bir hastalıktır. Ancak bu hastalık hakkında bilgi sahibi kişi sayısı ise çok azdır.

Aslında çölyak hastalığının belirtileri çok basittir, anne babalar bu belirtileri biliyorsa evde kendi başlarına bile çocuklarında bu hastalığın olup olmadığını tespit edebilirler. ‘Yemek yememek için karnı ağrıyor numarası yapıyor’ ya da ‘Ne kadar yerse yesin büyümüyor.’ gibi şikayetler çölyak hastalığının göstergeleri olabilir.

Çölyak Hastalığının Belirtileri;

İshal,
Anemi,
İştahsızlık,
Şişkin veya ağrılı karın,
Kilo alımında güçlük,
Deri sorunları,
Diş sorunları
Kilo kaybı,
Kemiklerin zayıflaması,
Depresif ruh hali
Yorgunluk,
Kaygı

Bu belirtiler hastalığın durumuna göre, orta düzeyden yüksek düzeye kadar farklılıkla görülebilmektedir. Bazen küçük çocuklarda belirtilerin hepsi gözükmeyebilir. Çocuğunuzda kansızlık, diş ve deri sorunları, gelişim geriliği gözlemliyorsanız çölyak hastalığından şüphelenmelisiniz.

Çocuk tedavi olmasına rağmen anemisi devam ediyorsa, kronik kabızlık veya birkaç hafta devam eden ishal varsa, gelişimi yavaşsa, akranlarına göre boyu kısaysa çölyak hastalığı için test yapılmalıdır.

Birincil derece akrabalarında çölyak hastalığı bulunan, tip 1 diyabeti olan, seçici lgA eksikliği olan, down sendromu olan, Turner veya Williams sendromu olan çocuklar ise 3 yaşından sonra herhangi bir belirti göstermese bile çölyak hastalığı için kontrolleri yapılmalıdır.

Çölyak Hastalığı Tanısı

Çölyak hastalığı maalesef tedavi ile düzelebilen bir hastalık değildir, kişi ömrü boyunca bu hastalık ile yaşamak zorundadır. Tanısının kesin konulması gerekir. Bunun için alınan kan örnekleri ile testler yapılır. Kan testleri tanı için yardımcı olsa da, bazı hastalarda tedavi sırasında ortaya çıkan etkilerin görülebilmesi için ince bağırsak biyopsisi gerekebilir.

Ayrıca hastanın glutenden zengin ve fakir beslenmesi sırasında ortaya çıkan değişiklikler de tanının konmasına yardımcı olur.

Çölyak Hastalığı Tedavisi

Çölyak hastalığına sahip kişiler ömür boyu glütensiz beslenmelidir. Çavdar, arpa, buğday bulunduran yiyeceklerden uzak durmalıdırlar. Pirinç ve mısırdan yapılan yiyecekleri tüketmeye özen gösterilebilir. Bunlara ek olarak vitamin, mineral ve besin desteği de gerekebilir.

Ayrıca teflon, tahta kaşık gibi mutfak gereçleri ne kadar iyi yıkansa bile gözeneklerinde gluten kalmış olabilir. Bu yüzden bu ürünleri kullanmamaya özen göstermek gerekir.

Çölyak hastaları, ince bağırsak kanseri, yemek borusu kanseri, yutak kanseri ve bağırsak lenfoması için yüksek risk taşırlar. Bu yüzden takiplerinin yapılması gerekir.

Çölyak Hastalığının Çeşitleri

Klasik çölyak hastalığı: Çocuk 6 aylık olduktan sonra besinlerine gluten eklenmesi ile ortaya çıkan hastalıktır. İshal en çok karşılaşılna semptomlarındandır. Çocuklar büyüme gelişim açısından geride kalır.

Klasik olmayan- atipik çölyak hastalığı: 5-7 yaşlarından büyük olan çocuklarda ve yetişkinlerde görülür.

Sessiz çölyak hastalığı: Bir belirti göstermeten, sağlıklı görünen çocuklarda başka sebeplerle tarama yapılırken ortaya çıkabilir. Bu grup çölyak hastalığı semptomsuzdur. Bu yüzden bahsettiğimiz yatkınlık olan gruptaki çocukların taramalarının yapılması gerekir.

Potansiyel çölyak hastalığı: Kan testi pozitif çıkmasına rağmen ince bağırsak biyopsisinde normal veya hafif değişkenlik gösteren gruptur. Önceleri hiçbir semptom ve rahatsızlık olmamasına rağmen ilerleyen zamanlarda hasta olma riski taşırlar, bu yüzden kontrolleri aksatılmamalıdır.

Bebeğinizi Emzirerek Çölyak Hastalığından Koruyabilirsiniz

Yapılan araştırmalara göre, anne sütü ile beslenen bebekler çölyak hastalığından korunuyor, en azından hastalık erteleniyor. Emzirme sırasında annenin sütünden bebeğe az miktarda gluten geçiyor ve bu da bebeğin korunmasına yardımcı oluyor.  Bu nedenle yaşamının ilk 6 ayında bebeklerin yalnızca anne sütü ile beslenmesi çok önemlidir.

Çölyak hastalığı, bebekler ek gıdaya geçtikten sonra yaklaşık 8-12 aylık olduklarında daha sık görülür.

İlk Yayın Tarihi: 10 Temmuz 2018 @ 10:20