Çocuklarda Büyüme Hormonu Eksikliği

Çocukluk çağı doğumla başlar, çocuk 18 yaşına gelene kadar devam eden uzun bir dönemdir. Bu uzun dönemde çocukların büyüme gelişmeleri düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir. Büyüme ve gelişmesi normal olan çocuk sağlıklı çocuktur. Çocuğun büyüme ve gelişmesinin doğru olarak yapılması için, bu takibin sağlık personellerince yapılması gerekmektedir. Yapılan bu takiplerde çocuğun boyuna, kilosuna ve çocuk 3 yaşına gelene kadar baş çevresinin ölçümlerine bakılmaktadır.

Prof. Dr. Zehra Aycan çocukların gelişim takiplerinin özellikle ilk 1 yılda çok yakından izlenmesi gerektiğini belirtmektedir. Çünkü çocuklar doğduktan sonraki ilk yıl çok hızlı bir şekilde büyürler. Bu yüzden ilk 6 ay boyunca ayda bir, altıncı aydan sonra iki ayda bir, daha sonraki zamanlarda ise 6-12 ay aralıklarla çocukların takip edilmesi gerekmektedir. Hekim çocuğun durumuna göre örneğin bir sağlık problemi varsa bu aralıkları belirler.

Çocuğun gelişimi büyüme eğrileri kullanılarak yapılır. Her toplumun kendine uygun olan büyüme eğrileri bulunur. Çünkü büyüme eğrileri ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.

Prof. Dr. Zehra Aycan “Ülkemizde de bizim çocuklarımızın kızlar ve erkekler için normal büyüme eğrileri vardır. Çocuğun boy, ağırlık ölçümleri yapıldıktan sonra büyüme eğrilerinde işaretlenerek, genetik boy potansiyelleri de dikkate alınarak izlenmeleri yapılmalıdır. Yıllık büyüme hızı  her yaşta farklıdır ve en hızlı büyüme bebeklik ve ergenlik dönemindedir. İzlemde büyüme hızları düşen ya da istenilen düzeyde olmayan çocuklarda büyüme geriliği düşünülmeli ve buna neden olabilecek problemler araştırılmalıdır.” diye belirtmektedir.

Prof. Dr. Zehra Aycan, büyümeyi etkileyen bir çok faktör olduğunu belirtmektedir. Bunlar çocuğun içinde yaşadığı çevresel faktörler, sık hastalanması, beslenmesi, doğuştan gelen hastalıklar, çölyak hastalığı, karaciğer ve böbrek hastalıkları, kansızlık, tiroit yetersizliği gibi sorunlar olabilir. Çocuğun gelişim takibi yapılırken doğum haftası ve kilosu mutlaka öğrenilmelidir. Anne karnında büyüme geriliği olan veya prematüre doğan bebeklerde büyüme geriliği olabilir. Özellikle bebeklik döneminde sık hastalanma ve beslenme yetersizliği büyüme geriliğine sebep olabilir.

Büyüme hormonu eksikliği hem ülkemizde hem de dünyada büyüme geriliği yaratan başlıca problemlerin başındadır. Her 4000 çocukta bir büyüme hormonu eksikliği görülmektedir. Eğer büyüme hormonu eksikliği ciddi durumdaysa ve tedavi edilmeze aşırı boy kısalığı görülür.

Çocuklarda büyüme hormonu eksikliği doğuştan olabildiği gibi sonradan da gelişebilir. Büyüme hormonun yapıldığı hipofiz bölgesinin gelişememesi, büyüme hormonundaki genetik bozukluklar ya da hipofiz tümörleri büyüme hormonu eksikliğine sebep olabilir. Bazen de büyüme hormonun eksikliğinin sebebi tam olarak anlaşılamaz. Tıp literatüründe buna idiopatik (nedeni bulunamayan) büyüme hormonu eksikliği adı verilir.

Çocuğun boyu yaşıtlarına göre kısaysa, kemik yaşı geride ve yıllık büyümesi yeterli değilse çocukta büyüme geriliği vardır. Yapılan testler ve tahliller sonucunda büyüme hormonu eksikliği teşhisi kolaylıkla konulabilir. Büyüme hormonunun eksikliğinin tedavisi ise her gün yapılması gereken iğnedir. Can yakmayan özel kalem iğneler bulunur ve bu iğnelerin nasıl yapılacağı ebeveynlere de öğretilerek her gün yatmadan önce çocuğa yapılır.

Çocukların büyümelerinin takibi yapılırken anne ve babanın da boyları dikkate alınır. Ancak anne ve baba çok kısa ise bu tedavi edilmemiş bir hastalıktan dolayı da olabilir. Bu olasılık da göze alınarak çocukta boy kısalığı varsa, bir uzman tarafından değerlendirilmelidir. Ancak büyüme geriliği varsa bunun mutlaka bir sebebi vardır ve bu sebep anne ve babanın ısa olması ile izah edilmeyebilir.

Prof. Dr. Zehra Aycan anne karnında yeterli gelişme göstermeyen bebekler için ise “Eğer çocuğun anne karnında büyümesi geri ise, zamanında doğduğu halde 2500 gr altında bir ağırlığa sahipse bu çocuklar en fazla 4 yaşına kadar yaşıtlarını yakalamaları için beklenebilir. Eğer bu dönemde hala boyları kısa ise büyüme hormonu tedavisine başlanmalıdır. Bunun dışında büyüme geriliğine neden olan hastalık hangi yaşta tanı konulmuşsa nedene yönelik olarak hemen tedavisi başlanmalıdır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa boy kazanımı o kadar iyi olacaktır.” diye belirtmektedir.

Kaynak: www.milliyet.com

İlk Yayın Tarihi: 27 Şubat 2018 @ 15:25