Çocuk Yetiştirme Sürecinde Anne-Baba ve Çocuk Anlaşmazlıkları

Ailelerde stres yaratan önemli bir boyut, çocukların yetiştirilmesi sırasında karşılaşılan bazı sorunlardır. Genel olarak yaşam dönemlerine bakıldığında bebeklik ve çocukluk dönemi, çocuğun bakımı açısından anne-babanın çocuklarına daha fazla zaman ayırdığı, bağımlılık dönemi olarak düşünülebilir. Çocukların büyümesi, okul yaşamına başlaması ile okul ile ilgili sorunlar ve en çok sorunlu olarak algılanan ergenlik dönemi ile ilgili sorunlar yaşanır. Ergenlik dönemi anne-baba ve çocuk çatışmasının en yoğun yaşandığı dönemdir.

Anne-baba ve çocuk arasındaki çatışmalarn çözümlenmesinde güç kullanma, ebeveyn ya da yetişkinlerin kendi haklarından ödün vermesi gibi bazı etkisiz çatışma çözme yöntemleri kullanılsa da, demokratik çatışma çözme yöntemi etkili bir yöntem olarak kullanılabilir. Bu yöntem karşıdaki kişiyi dinlemeyi, duygularımızı ifade etmeyi, iş birliğini, karşılıklı güveni, sevgi ve saygıyı gerektiren bir süreçtir. Süreç boyunca çocuğun bir birey yerine koyulması ve bu şekilde davranılması çok önemlidir. Bu süreç şu aşamalardan oluşmaktadır (Anjel, 1994)

• Çatışmayı (sorunu) tanımlama
• Çözümler üretme
• Çözümleri gözden geçirme ve değerlendirme
• En iyi çözüme karar verme
• Bu kararın ne zaman ve nasıl uygulanacağına karar verme
• Çözümün zaman içinde uygulanırlığını ve çatışmayı ne derece çözdüğünü denetleme

Bütün bu gelişim aşamalarında gerek anne-baba-çocuk arasında sağlıklı bir iletişim kurulması, gerek sağlıklı bir birey yetiştirilmesi açısından hem topluma hem de anne-babalara düşen pek çok sorumluluk vardır. Toplumun anne babaya, çocukları yetiştirmesine yardım etme sorumluluğu vardır. Bu amaçla bu konudaki yayımları okuyarak, farklı gelişim dönemlerinin özelliklerini tanıyarak, çocuklarını bilinçli bir şekilde yetiştirebilirler. Hatta gerektiğinde psikolojik yardım almak için uzman kişilere başvurabilirler. Ayrıca eşler arası sorunlarda son zamanlarda ülkemizde de yaygınlaşan evlilik ve aile danışmanlığı gibi uzman kişilerden profesyonel yardım alabilirler.

Anne-babalar çocuklarını yetiştirirken büyüklerinden gördükleri yöntemleri bütünüyle uygulamak yerine çocuk yetiştirme ve çocukla iletişim konularında yeni bilgi ve beceriler kazanmaya çaba göstermeleri son derece önemlidir. Bundan dolayı çocuklarının içinde bulundukları durumları iyice analiz etmeleri, o yaş dönemindeki beyin ve zihinsel gelişim konusunda bilgi edinmeleri ve çözümlerini bu etkenleri de işin içine katarak kurgulamaları gerekmektedir. Ancak böylesi bir yolla anlaşmazlıklar kesin ve sorunsuz bir şekilde çözülebilir.

Bu yazı Zeynep Deniz Yöndem tarafından yazılan “Kişilik Dinamikleri ve Stresle Baş Etme” kitabından derlenmiştir.