Çocuğunuzun Olumsuz Duygularını Aşırı Destekliyor Olabilir Misiniz?

Ebeveynlerin okul öncesi çocuklarının olumsuz duygularını anlayıp bu duygularla başa çıkmasına yardım ettiğini ve çocuklarına önemli beceriler öğrettiğini gösteren pek çok kanıt vardır. Ama yeni bir çalışmaya göre, çocuklarımızın olumsuz duygularını destekleyici bu tepkilerimizin onlar için her zaman yardımcı olmayabileceğini göstermektedir.

Vanessa Castro ve çalışma arkadaşları (Castra, Halberstradt & Garrett-Peters, 2017), annelerin üçüncü sınıfa giden çocuklarının olumsuz duygularına nasıl tepki verdiklerini ve sosyal uyumlarını ölçtü. Daha fazla destekleyici oldukları gözlemlenen annelerin çocuklarının sosyal açıdan daha becerikli olduğu ama öğretmenleri ise bu çocukların daha az sosyo-duyusal becerileri olduğunu ve daha fazla davranış problemi yaşadığını söylüyordu.

Bu şaşırtıcı bulgu ne anlama geliyor? Maalesef bu araştırmada kullanılan duygusal destek ölçümü, dikkatini başka yere çekme, rahatlatma ve problem çözme gibi geniş bir alana yayılan ebeveyn tepkilerini içerdiği için karışık bir paketti. Bu yüzden hangi belirli tepkinin işe yarayıp yaramadığını tam olarak bilmemiz zor.

Araştırma bağıntısal olduğu için sebeplerin ne olduğunu söyleyemiyoruz. Belki okulda sorun yaşayan çocuklar kendilerini belli ettikleri için ebeveynlerinden daha fazla duygusal destek alıyorlardır. Belki bu çocuklar, anneleri bu kadar destekleyici olmasa çok daha kötü olurlar!

Daha sonra yapılacak bir araştırma bu bulguların sonuçlarını daha iyi düzenleyecektir. O zamana kadar, ebeveynler olarak bazen zorluklarla başa çıkmaya çalışırken ya da ilişkilerinde hırpalandıklarında çocuklarımızı duygusal açıdan fazla destekliyor olabileceğimizi düşünmemiz iyi olabilir. Çocuklarımızla genel olarak sadece üzüldüklerinde ilgileniyorsak, istemeden de olsa onlara bunun bizim ilgimizi çekmelerinin en iyi yolu olduğunu öğretiriz.

Ayrıca çocuklar büyüdükçe sosyal hayatları daha karmaşık hale gelir. Küçükken onları rahatlatmak için kullandığımız stratejiler, çocuklarımızın okulda, biz yanlarında yokken yaşadıkları duygularını idare etmelerine yetmeyebilir.

Aşağıda, kendinizi çocuğunuzun “duygu koçu” gibi görmeniz için bazı öneriler bulunuyor:

1) Duygusal davranışlara olduğu kadar duygusal deneyimlere de odaklanın

İnsanlar olumsuz duygularımızı dışa vurmamız gerektiğini söyleyen duygusal dışa vurum mitine inanır. Aslında bu bakış açısını destekleyen en ufak bir deneysel kanıt yoktur! Tam tersine, agresif davranmak, örneğin bir yastığı yumruklamak ya da hayal kırıklığımıza sebep olan şeye vurduğumuzu hayal etmek öfkeyi daha da yoğunlaştırabilir. (Kennedy-Moore&Watson, 2001)

Okul çağındaki çocukların kendilerini kime, ne zaman ifade edeceklerini öğrenmeleri gerekir. İnsanların ne yapıldığında nasıl tepki verdiğini öğrenmeye başlamaları gereklidir. (Örnek: Birisine bağırdığınızda genellikle iyi bir tepki almazsınız!) Ayrıca bir şey istemenin en iyi yollarını veya tam istedikleri gibi olmayan durumlara öfke nöbetleri geçirmeden katlanabilmeyi de öğrenmek zorundadırlar.

2) Akran tepkilerini düşünün

Birinci sınıftan başlayarak çocuklar okulda çok duygusal davranan çocuklara olumsuz tepkiler verirler. Bunun sebebi, çevrelerinde sık sık çok üzülen çocukların olmasından korkmaları veya rahatsızlık duymaları olabilir ya da rahatlıkla iyi geçinebildikleri çocuklarla birlikte olmayı tercih ediyor da olabilirler. Ne yazık ki bazı çocuklar bu durumu bir eğlence haline getirebilir ve duygularını dışa vuran çocukları sıkıştırıp üstüne gidebilir.

Ayrıca yazılı olmayan ve farklı durumlarda onlardan beklenen ya da beklenmeyen davranışları tanımlayan sosyal normları da anlamaya başlarlar. Örneğin bir beysbol maçı kaybedildikten sonra kimse ağlamıyorsa çocuğunuz, ağlayarak vereceği tepkinin bu durumun gerektirdiğinden fazla bir tepki olacağını ve takım arkadaşlarının kendilerini kötü hissetmesine neden olacağını düşünmelidir.

3) Çocuklarınız için fazlasını yapmaktan kaçının

Genel olarak çocuklarımızın yapabilecekleri şeyleri onların yerine yapmamamız gerekir, çünkü bu onların zorluklarla başa çıkma becerileri geliştirme fırsatını ellerinden alır. Bunu onların duygusal dünyalarında yaparak çocuklarımıza istemeden de olsa, sıkıntılarla kendilerinin baş edemeyeceğini ve durumu düzeltmesi için bir yetişkine başvurmaları gerektiğini öğretmiş oluruz.

Küçük çocukların ve bebeklerin, bir şeyler ters gittiğinde ağlamak ya da bağırmak dışında pek seçenekleri yoktur. Oysa okul çağındaki çocukların çok daha fazla seçeneği vardır. Dikkatlerini başka bir tarafa yöneltebilirler, soruna başka bir açıdan bakabilirler, kendi kendilerini yüreklendirebilirler, konuya ilişkin yardım isteyebilirler, sorunu çözmek için uğraşmaya devam edebilir, gerekirse biraz ara verip yeniden deneyebilir ya da sağlıksız bir durumdan uzaklaşıp gidebilirler.

Sakin bir zamanınızda çocuğunuzla, belli bir durum karşısında hangi seçeneklerin işe yarayacağını konusunda konuşabilirsiniz. Sadece cevap vermekle yetinmeyin, aynı zamanda bir çözüm yolu bulması için çocuğunuza yol gösterin. “Ne kadar uğraştın?”, “Sence ne işe yarayabilir?”, “Sence diğerleri nasıl tepki verir?” ve “Bu seçeneğin işe yarayıp yaramayacağını nereden biliyorsun?” gibi sorular sorabilirsiniz.

Ne Castro’nun araştırması ne de bu yazı kesinlikle ebeveynlerin çocukları üzüldüğünde onları desteklememeleri gerektiğini söylemiyor. Tam tersine, sert ve ilgisiz ebeveynler çocuklar üzerinde yıkıcı etkiler bırakabilir. Anne babalar, çocukları yetişkin olsalar bile onları her zaman rahatlatır. Her zaman yanımızda olacak insanlara hep ihtiyacımız vardır.

Bununla birlikte, ebeveynler olarak yapmamız gerekenin çocuklarımıza ilişkilerde nasıl davranılacağını öğretmekse, bu konuda onlara sadece destek olmanın yetmeyeceği açık. Çocuklarımızın duygularını anlamamız, onlara sevgi dolu kabulümüzü ve anlayışımızı sunup onları avutmamız gerekir. Bunu yaparken çocuklarımızın kendi duygularını yönetmeyi ve iyi iletişim kurmayı öğrenmelerine de yardımcı olmalıyız. Çocuklarımızın duygusal destek tekerleği olabiliriz ama zaten çocuklarımızın biz yanlarında değilken kendilerinden emin bir şekilde hareket etmeyi öğrenmelerini amaçlıyoruz.

Kaynak: www.psychologytoday.com/blog/growing-friendships/201707/can-you-be-too-supportive-your-childs-negative-feelings

İlk Yayın Tarihi: 20 Aralık 2017 @ 16:11