Bağımsız Bir Birey Olma Yolunda, Çocuğunuzun Gelişimine Destek Verin

Çocukların Özgürlük Duygusunu Geliştirmek

Çocuğunuz, yemek yerken, giyinirken, oyun oynarken veya çizim yaparken bağımsızlığını göstermeye başlamış olabilir. Çocuğunuz bazen bu gibi eylemleri yaparken hiç yardım istemeyebilir ya da bazı konularda sürekli olarak sizden yardım talep edebilir. Örneğin, belirsiz hava koşullarında sizin yardımınıza direnç gösterebilir ve yardım tekliflerinize öfke nöbeti ile karşılık verebilir.

Ebeveynlerin ısrarcı taleplerine gösterilen dirençler konusunda çocuklarımıza haksızlık da etmemeliyiz, zira bu ısrarcı tutumlar, çocuğumuzun yapması gereken işi kendi başına yapabilmek için yetersiz olduğu hissine kapılmasına neden olacaktır. Bazı durumlarda yardım almak, çocuğunuzun özgürlük duygusuna vurulmuş bir darbe gibidir.

Yardım etme konusunda anlaşmaya varabilmek biraz zaman ve sabır isteyen bir iştir. Mantıklı bir şekilde çocuğunuza yardım etmeniz gerektiğini açıklamanız, bu karşı koyma ve direnç durumunu biraz hafifletecektir.

Özellikle çocukların kendi başlarına giyinmeye başlamaları, bağımsızlıklarını ellerine alma konusunda kilometre taşlarından biridir. Ortalama 2.5 yaşından itibaren çocuklar kendileri giyinmeye başlayabilirler. Çocuğunuzu bu konuda cesaretlendirmek, onun özgüvenini arttıracağı gibi, koordinasyon becerisini de geliştirecektir.

Fakat yukarda da bahsettiğimiz gibi, hava şartlarına uygun olmayan kıyafetler tercih ettiği durumlarda, mantıklı bir şekilde doğru kıyafet kombinasyonunu tercih etmesi konusunda bir açıklama yapmanız, özgüvenini sarsmadan ona yardım edebilmenizin bir yoludur. İnatçı tavırlarına sabır ile yaklaşmanız gereklidir.

Eğer çocuğunuz kıyafet konusunda henüz bağımsız bir tutum sergilemeye başlamadıysa, hangi kıyafeti giymek istediğini ona sorarak bu süreci kendiniz de başlatabilirsiniz.

Kendi kıyafetlerini kendi seçmeye başladığında, aynı kıyafetleri her gün giymek isteyebilir. Bu tutum, küçük çocuğunuzun gelişim şemasının bir yansıması ya da problem çözme konusunda tekrar eden hareketler sergilemesinin bir göstergesi olarak görülebilir. Karşısına çıkan seçeneklerde, daha önce denediği ve tekrar bu konu hakkında düşünmesine gerek kalmayacak şekilde karar vermek istemesi, neredeyse tüm çocuklarda görülen bir durumdur. Bu gibi durumlarda, her gün giymek istediği kıyafetin yıkanması gerektiğini ona uygun ve sakin bir tavırla açıklamanız gerekecektir. Böylelikle, aynı sorun için farklı çözümler üretebilme kabiliyetini desteklemiş olursunuz.

Ya da soğuk havalarda evden çıkmadan önce mont giymesi gerektiğini açıklamanız, sıcak evinizde biraz zor olacaktır. Ev sıcak olduğu için monta gerek olmadığını düşünecektir. Bu gibi durumlarda, siz de yanınıza bir mont alarak ona örnek olabilirsiniz.

Sıcak havalarda yeni aldığı ve henüz giymeye doyamadığı bir montu giymek istemesi de ihtimaller dahilindedir. Mont ile çıkarsa terleyeceğini, hasta olacağını ona anlatmanız bazen yeterli gelmeyebilir. Bu gibi durumlarda ise, montun sorumluluğunun tamamen onda olduğunu, eğer dışarıda sıcaklarsa montu kendisinin taşıması gerektiğni ona açıklamanız gereklidir. Bir kez bile sıcak bir havada montundan sıkılıp çıkarması, bir daha ki sefere daha mantıklı ve düşünceli davranmasının önünü açacaktır.

Çocuğunuzun bağımsızlığına destek verebileceğiniz diğer durumlar ise şunlardır:

• Pozitif tutumlar sergileyin ve “hayır” , “yapma” gibi kelimeleri kullanmaktan kaçının. Bu kelimeler yerine, var olan durum ile ilgili açıklayıcı cümleler kurmayı tercih edin.
• Evdeki yapılacak işler konusunda size yardım etmesini isteyin, örneğin kirli kıyafetlerin kirliğe atılması ya da oyuncaklarının toplanması gibi konularda çocuğunuzun yardım isteyebilirsiniz. Size yardım edebiliyor olmak, özgüvenini arttıracaktır.
• Çocuğunuzu yeni şeyler denemesi konusunda cesaretlendirin, başarısız denemelerinde dahi övgünüzü esirgemeyin.
• Çocuğunuza seçenekler sunun, “Karpuz mu yemek istersin yoksa kavun mu?” , “Kıırmızı tişörtünü mü giymek istersin yoksa mavi olanı mı?” gibi… Onun tercihlerine saygı göstermeniz çok önemlidir, onun tercihini yerine getirmeniz ise doğru şeyi seçtiğine dair özgüvenini arttıracaktır.
• Yeni yeni yürümeye başlayan çocuğunuza güvenli bir alan oluşturarak yardımsız bir şekilde yürümesine izin verin.

Çocuğnuzun bağımsızlığını destekleyebilmenizi bir başka yolu da paylaşma düşüncesidir. Çocuğunuz paylaşım yapmayı reddedebilir, çünkü merkezinde olduğunu bir hayatı yaşadığını ve ne isterse yapabileceğini düşünmektedir. Sadece kendi bakış açısı ile dünyaya baktığından, istemediği durumlarda da paylaşması gerektiğini anlamak istemeyecektir.

Çocuğunuz bağımsız ve özgür olduğunu hissettiği andan itibaren, daha çok benmerkezci tutum sergilemeye yatkındır, ancak yine de başkalarının bakış açısı ile dünyayı görebilme konusunda öğrenmeye de başlamış demektir.

Yardım alma konusnda gösterdiği direnç, paylaşım konusunda da ortaya çıkabilir. Paylaşım yapması için teşvik etmeye çalıştığınızda çoğunlukla duyacağınız kelime “benim”dir.

Peki bu durumka nasıl başa çıkabilirsiniz?

Çocuğunuzun öğrenme ve anlama konusunda deneyimlerinin çokluğuna ihtiyacı olduğunu unutmayın. Çocuklar herşeyi tekrarları ile öğrenir ve anlar. Bu gibi süreçlerde sabır göstermeli, fiziksel ve duygusal gelişimini destekleyebilmek için hata yapmasına bir dereceye kadar izin vermelisiniz.

Bir çocuk kendi özsaygısını, bağımsızlığı ve özgürlüğü keşfetmesi ile başlayarak, paylaşmayı öğrenmesi ile gelişir.

Paylaşmayı reddettiği durumlarda, çok fazla üzerine gitmemeniz gereklidir. Paylaşmayı en iyi şekilde öğrenebilmesi için, bir başka çocuğun eşyalarını onunla paylaşmayı reddetmesi, başkalarının bakış açıları ile kendi bakış açısını kıyaslamasına olanak sağlayacaktır. Bir daha ki sefere paylaşmayı reddettiğinde, karşısındaki çocuğun nasıl üzülebileceğini anlayabilecektir, çünkü kendisi daha önce böyle bir durumu üzülerek deneyimlemiştir.

Eşyalarını bir başka kişi ile paylaştığında aldığı övgüler ve hissettiği pozitif duygular, özsaygısının gelişimine çok büyük destek olacaktır. Bu nedenle paylaşım konusu bir çocuğun duygusal gelişimi için en önemli maddelerden biridir.

Özgür ve özsaygısı yüksek çocuklar yetiştirmek, biz ebeveynleri onore edebileceği gibi, gelecek nesillerin daha barışçıl yaşamalarının da yolunu açacağını unutmamız gerekir.