Vaka İncelemesi: Ebeveynler Çocukları Ne Kadar Anlıyor?

“Ebeveynler çocukları ne kadar anlıyor?” konusu kreş / anaokuluna danışmanlık yapmaya başladığım günlerden itibaren giderek dikkatimi çekmeye başladı. Etkili iletişim kurmanın yollarından önce seanslarımda ebeveynlere “Çocuğunuz o anda ne hissediyor, ne istiyor, çocuğunuz bu davranışınızla size ne anlatmaya çalışıyor?” basit gibi görünen zor soruları soruyorum ve genellikle cevap alamadığım gibi “Ama ben…” ile başlayan cevaplar duyuyorum. “Ama ben” cümleleri genellikle, çocuğu anlamaktan uzak, izah dolu ve ikna etmeye yönelik içeriklerle dolu oluyor.

Bir vaka ile açıkladığımda sizler için anlaşılır hale gelecek. En son seanslarımdan birinde bir anne-baba, kreş çıkışında arabaya binerken çocuğun kreşe getirdiği oyuncağı sabah arabada unuttuğunu görüyor ve “ben bunu getirecektim” diyor, bunun üzerine anne-babası “Tamam yarın getirirsin” diyor. Çocuk ağlamaya başlıyor ve arabadan uzaklaşarak koşmaya başlıyor. Çocuğu sakinleşmesi için biraz yürütüyorlar ve bu sırada “Tamam bak, yarın getirirsin, yarın oynarsın, arkadaşlarına gösterirsin” diyerek ikna etmeye çalışıyorlar. Çocuk bu cümleler ile sokakta kendini yerlere atıyor. Bunun üzerine ebeveyn kızarak “Yeter artık” diyerek arabaya zorla bindiriyor. Çocuğun ağlaması uzun süre devam ediyor.

Ebeveyne çocuğun oyuncağını gördüğünde ne hissetmiş olabileceğini sordum. “Ama biz, yarın getirirsin, oynarsın” dedik. Bunu söylerken;  beden dilinden, kelimelere vurgusundan çocuk için en iyisini yaptıklarını düşündüklerinı anlıyordum. “Çocuğunuz acaba oyuncağını arabada gördüğünde o gün kreşe getirmeyi unuttuğu için hayal kırıklığına uğramış olabilir mi?” dediğimde, “Eveeet” dediler şaşkınlıkla.

Anne-baba bu durumda ilk tepki olarak “Aaaa tüh keşke oyuncağını getirebilseydin, çok üzüldün” diyebilseydi, çocuk üzüntüsünün anlaşıldığını görürdü ve rahatlardı, ağlasa bile üzüntüsünden dolayı ağlardı.  “Tamam yarın getirirsin” dendiğinde çocuğun üzüntüsüne bir de, anlaşılmamanın verdiği kızgınlık ekleniyor. Çünkü çocuk unutmanın üzüntüsünü yaşıyor, ertesi gün getirip getirmemenin onun dünyasında yeri, o an için yoktur. Tekrar tekrar ikna etmeye çalışmalar, çocuğun kızgınlığını artırıyor ve en sonunda ebeveynin öfkesine de maruz kalınca kendini daha da kötü hissediyor ve öfke nöbetine dönüyor.

Basit bir cümle ile çocuğun neye tepki verdiğini, ne hissettiğini anlamak ve bunu anladığınıza dair geribildirim vermek ve onun duygusuna cümlelerinizle ve davranışlarınızla eşlik etmek çocuğu rahatlatacaktır ve öfke nöbetlerine doğru yol almayacaktır.

Uzman Psikolog ve Aile Danışmanı Demet Polat

İlk Yayın Tarihi: 15 Aralık 2015 @ 16:50