Oyuncak Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Çocuklarımıza oyuncak alırken genelde çok fazla düşünmeyiz, aldığımız oyuncağın çocuğun yaşına uygun olup olmadığını ya da kişilik özelliklerini etkileyip etkilemeyeceğini önemsemeyiz. Halbuki bilimsel araştırmalar, çocukların oynadıkları oyuncakların, onların gelişiminde büyük bir etkiye sahip olduğunu gösteriyor.

Beyin gelişimi ve insan davranışları üzerinde yapılan bilimsel araştırmalar gösteriyor ki, çocukluk çağında oynanan oyuncaklar, bireyin dünya ile olan bağını somutlaştırmaları açısından, kişilik gelişiminde önemli bir yere sahiptir.

İnsan beyni, doğumundan itibaren sürekli olarak gelişir, bu gelişimin en hızlı olduğu zamanlar ise, 0-48 ay aralığıdır. Bu dönemde, insan beyni, etrafındaki dünyayı anlamlandırabilmek için deneyimlere ihtiyaç duyar ve deneyimleyerek çevresini öğrenir. Bu deneyimlemenin en önemli parçalarından biri de oyuncaklardır. 

Renkli ve ilgi çekici oyuncaklar, çocuk beyninde belli nöronları aktive ederek, dünyayı anlamlandırmasına yardımcı olur. Günlük kullanılan eşyaların aksine oyuncaklar, yaratıcılık becerilerini geliştirerek, yeni oluşmaya başlayan hayal dünyasının gelişmesinde faydalıdır.

Her yaşta farklı özelliklere sahip oyuncaklar ile oynanması, bu gelişimi olumlu yönde etkileyecektir. 

Uzmanlar, genel olarak oyuncakları 4 farklı grupta incelerler:

1. 5 duyuya hitap eden oyuncaklar,
2. Motor becerilerini geliştirici oyuncaklar,
3. Hayal gücünü geliştirici ve sosyal becerilere destek olan oyuncaklar,
4. Yaratıcılığı geliştiren oyuncaklar.

5 duyuya hitap eden oyuncaklara; suda oynanabilen oyuncaklar, kumda oynanabilen oyuncaklar, farklı dokulara sahip oyuncaklar, oyun hamurları, farklı sesler çıkaran oyuncaklar, kokulu oyuncaklar örnek olarak gösterilebilir.

Motor becerilerini geliştirici oyuncaklara; bebeğin el kol koordinasyonu kullanması gereken denge oyuncakları, puzlle’lar, küpler, kürekler örnek verilebilir.

Hayal gücünü geliştirici ve sosyal becerilere destek verici oyuncaklara; oyuncak bebekler gibi insani öğeler içeren oyuncaklar ve arabalar, kamyonlar, gemiler gibi insanların kullandıkları materyallere barındıran setler örnek gösterilebilir.

Yaratıcılığı geliştiren oyuncaklara ise; kağıt kalem gibi çizim ve boyama gereçleri ve oyun hamurları örnek verilebilir.

Yaş Gruplarına Uygun Oyuncak Seçimi

Oyuncakların kendi içinde farklı kategorilerde değerlendirilmesinin yanında, her yaş grubu için de farklı türde oyuncaklar seçilmelidir.

0-6 Ay: Yetişkinlerin aksine bebeklik döneminde ilk 24 ay içerisinde, işitme duyusu görme duyusuna göre daha baskındır, hatta ilk 6 boyunca bebekler renkleri birbirlerinden kolay ayırt edemezler ve henüz göz kasları tam olarak gelişmediği için yakına odaklanamazlar. Bu nedenle ilk 6 boyunca bebekler için işitsel öğeler içeren oyuncaklar daha faydalıdır. Bunlara örnek olarak hafif sesler çıkartan oyuncaklar, yatağına asılan müzikli oyuncaklar, çıngıraklar gösterilebilir. 

Bu dönemde oyuncak seçiminde en çok dikkat edilmesi gereken şey, oyuncakların küçük parçalar içermemesi ve kolay kırılmayacak şekilde tek parça olmasıdır. Bunun yanında neredeyse her şeyi ağızlarına sokmaya çalıaşacakları için oyuncaların temizlikleri de çok önemlidir.

2. aydan itibaren zıt renkleri barındıran oyuncaklar bebeklerin daha çok ilgisini çekecektir.

6-12 Ay: Bebekler 6. aydan itibaren daha hareketlidirler, dönebilir, yuvarlanabilir, emekleyebilirler. Bu dönemde hareketli oyuncakları seçmek daha doğru olacaktır. Tekerlekli oyuncaklar, toplar, üst üste konularak yükselebilen blok tipi oyuncaklar, bu dönemde hareketlilik içerdikleri için tercih edilmesi gerekir. 

Rahatlıkla ve güvenle yuvarlanabileceği alanlar yaratmak ve büyük parçalı puzlle’lar ile oynamak bebeğinizin hareketliliğine hitap ederek, gelişimini olumlu etkileyecektir. 

12-24 Ay: Çoğunlukla bebekler 12. aydan itibaren yürüme eylemini gerçekleştirebilirler. Hatta bir çok çocuk bu dönemde, tırmanmayı ve merdiven çıkabilmeyi deneyimleyecektir. Bunun yanında ilk kelimelerini de söyleyerek iletişim kurma yolunda önemli bir adım atarlar.  Bu eylemleri tam olarak tek başlarına yapamadıkları için de, korunup kollanmaktan keyif alacaklardır.

Bu yaş grubuna hitap eden şarkılar, çizimler, daha gerçekçi fotoğraflar, boyama kalemleri, büyük çizim kağıtları, defterler, yıkanabilir zararsız dövmeler, oyuncak telefonlar, araba, kamyon gibi taşıtlar, plastik hayvan figürleri, oyuncak bebekler, kaldırabileceği ve kaydırabileceği büyük boyutlu oyuncaklar iyi birer seçim olacaktır.

24-48 Ay: 2 yaşıdan itibaren çocuklar artık kolaylık yürüyebilirler ve dile daha hakimdirler, birden fazla kelime kullanarak iletişim becerilerini geliştirmişlerdir. Henüz tehlike farkındalıkları tam olarak gelişmediği için, yüksek zıplama, kolları ile asılı durma, tırmanma gibi bu dönemde tehlikeli oyunlar oynamayı iştahla isteyebilirler, bu nedenle 2-4 yaş arası çocukların oyunları ve oyuncakları çok dikkatli takip edilmelidir.

Parmak ve el koordinasyonu daha çok geliştiği için, daha önceki oyuncaklarına nazaran daha ufak parçalı birleştirilip ayrılabilen oyuncaklar, renk koku ve şekillerine göre dizilebilecek nesneler, masal ve çizgi film kahramanı figürler, oyuncak çeşitliliklerine eklenebilir. 

Aynı şekilde, çizim ve boyama gereçleri, daha önceki yaş gruplarına göre daha ayrıntılı olacak şekilde ilgilerini çekecektir. Bunu yanında yine arabalar, bebekler, evcilik oynayabileceği ufak mobilyalar da hem sosyal becerilerini gelişmesi açısından, hem de yaratıcılıklarını kullanabilmeleri açısından gereklidir.

3 yaşından itibaren 3 tekerlekli bisiklete binebilirler. Bu dönemde içine girebilecekleri alanlardan oldukça keyif alacaklardır, benlik duyguları gelişmeye başladığı için kendilerine özel alanlar oluşturmak isteyeceklerdir. Bu nedele evde küçük bir oyun çadırı kurulabilmesi, hem özgüvenleri açısından, hem de yaratıcılıkları açısından oldukça faydalıdır.

Bu dönemde en çok dikkat edilmesi gereken, 36. aydan önce, küçük ve ağzına sokarak yutabileceği oyuncaklardan bebeği uzak tutmaktır.

İlk Yayın Tarihi: 22 Şubat 2017 @ 22:25