Kardeş Kıskançlığı (36-48 Ay)

KARDEŞ KISKANÇLIĞI: NELER YAPILABİLİR, NASIL ÖNLENEBİLİR?

Ailenin işleyişi çocukların sayısından,cinsiyetinden ve doğum sırasından önemli ölçüde etkilenir. Aileler genişledikçe, genellikle ana-baba-çocuk etkileşiminde bir azalma,ama çocuklar arasındaki etkileşimde bir artış görülür. Kardeş doğumu büyük kardeş için önemli bir olaydır ve pek çok değişikliği beraberinde getirmektedir. Her çocuk, bu önemli değişikliğe yaşına ve yapısına göre farklı tepkiler verebilir. Bunlar, hayal kırıklığı, kıskançlık, akademik başarı sorunları, sosyal uyum sorunları depresif belirtiler olabilmektedir. Tüm bunların içinde kıskançlık, genel olarak kardeşlerin pek çoğunda görülmektedir. Kıskançlık oldukça doğal bir duygudur. Kıskançlık bazen, yeni gelen bebeğe düşmanca tutumlar, onunla ilişkiye girmeyerek onu reddetme gibi görülürken, bazen anneye yönelmektedir. Çocuklar zaman zaman yeni gelen kardeşin ortadan kalkması ile ilgili hayaller kurarken, sonrasında bu hayallerin verdiği suçluluk duygusu ile baş etmekte zorlanmaktadır. Her kardeş, gelen kardeşi bir parça kıskanacaktır fakat bunun için ne gibi önlemler alınabilir?

HAMİLELİK SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER
Kardeşinin ne zaman dünyaya geleceğini çocuğunuzun anlayabileceği terimleri kullanarak anlatmak en uygun yoldur. Okul öncesi dönemde çocuklarda zaman kavramı henüz tam olarak yerleşmemiştir. Bu nedenle bu yaştaki bir çocuk kardeşinin 9 ay sonra doğacağını anlayamaz ve sıklıkla doğumun ne zaman olacağını sorar durur. Bir süre sonra da beklemekten dolayı sıkılır. Zamanı çocuğun anlayabileceği terimleri kullanarak örneğin takvim üzerinde göstererek anlattığınızda zamanı somutlaştırmış olduğunuz için çocuk açısından daha anlaşılır bir durum olacaktır. Okul öncesi dönemdeki çocuklar sıklıkla bebeğin nereden geleceğini de sorarlar. Burada çocuğun merak ettiği cinsellik değil, gerçekten bebeklerin nereden geldiğidir. Bu soru karşısında annenin karnında, bebeklerin büyüyebilmesi için hazırlanmış bir yerin olduğunu söylemek çocuk için yeterli olacaktır.

NELER YAPABİLİRİZ?
Çocuğunuzu başka bir oda takımı ya da yatak almayı düşünüyorsanız bunu bebek gelmeden epey önce yapmalısınız ki çocuk bebek nedeniyle kendini dışlanmış hissetmesin.

Doğum öncesi doktor kontrollerinde yanınızda götürün. Böylece doğum zamanını takip edebilir. Bebek eve ilk geldiğinde neler olacağını konuşun. İlk günler yorgun olabileceğinizi ve bebeğin zamanınızın büyük kısmını alacağını; beslenmek, uyumak ve altını kirletmekten başka bir şey yapmayacağını, birlikte oyun oynayabilmeleri için büyümesi gerektiğini anlatın.
Mümkünse yeni bebeği olan arkadaşlarınızı ziyarete gidin.

Çocuğunuzla birlikte hamilelik, doğum, yeni doğan bebeklerle ilgili kitaplar okuyun. Bebek hakkındaki duygu ve düşüncelerini sorun, soru sorması ve paylaşması için fırsat tanıyın.
Oyuncak bebek aracılığıyla bebeğin nasıl tutulması gerektiğini, ona nasıl davranacağını gösterin.

Kardeşi için yapılan hazırlıklara katılmasını sağlayın. Örneğin hastane çıkış takımını birlikte seçmek, hastane çantasını hazırlamanıza yardım etmek, bebeğe isim bulmak gibi.

DOĞUMDAN SONRA NELER YAPABİLİRİZ?

Büyüğe özel zaman ayırın. Anne baba ayrı ayrı büyük çocukla bire bir zaman geçirmelidir.

Çocuğunuzun kardeşiyle ve evde olan değişikliklerle ilgili duygularını dinleyin. Olumsuz duygular ifade ettiğinde onu bilgilendirin. Çocuğunuza duygularını söze dökmesi konusunda yardımcı olun.Hiçbir zaman duygularını inkar etmeyin ya da yok saymayın.

Zarar verici davranışlara hiçbir şekilde izin vermediğinizi açıkça belirtin. Kızgınlığını ifade etmesini sağlayıcı yöntemler öğretin. Örneğin, oyuncak bebekler ya da kuklalar aracılığıyla duygularını ifade edebilir.
Arkadaşlarınızın ya da akrabalarınızın vereceği “abla” ya da “abi” hediyeleri hazırlayabilirsiniz. Böylece bebeğe hediye geldiğinde büyük çocuğunuz da kendisini dışlanmamış hisseder.

Bebeği görmeye gelenlere sadece bebekle ilgilenmemelerini, büyüğe de ilgi göstermelerini hatırlatın. Büyük çocuğun kendisine özel bir alanı ve bebekle paylaşmak zorunda olmayacağı eşyaları olduğu konusunda ona güvence verin.

Ev işleri ve bebeğin bakımı konularında büyük çocuğunuzdan yardım isteyin, ona özel işler verin (bu konuda çocuğu zorlamamak önemlidir, çocuğunuz size yol gösterecektir).

Bebeğin bakımına katılmasını sağlayın (yıkama, giydirme, bebek arabasını itme gibi).
Onunla birlikte aile resmi çizin; görünür bir yere asın ve ara sıra üzerinde sohbet edin.
Büyük çocuk olmanın sağladığı yararları konuşun (ne yemek istediğini seçebilir, parka gidip oyun oynayabilir, arkadaş edinebilir).

Büyük çocuğunuz bebeğe hiç ilgi göstermeyebilir. Bu durumda onu bebekle ilgilenmesi konusunda zorlamayın. Zamanla ilgilenecektir. Çocuğunuz uygun olmayan davranışlarda bulunduğunda onu hemen cezalandırmayın, duygularını anlamaya çalışın. Bu durum çocuğunuzun birebir ilgiye daha fazla ihtiyacı olduğunu gösteren bir işaret olabilir. Duygularını uygun şekilde ifade etmesi konusunda ona yardımcı olun.

ÖZETLE ÖNLEMLER
Aile içinde olan küçük değişiklikler bile çocuğunuzu etkileyebilecekken, aileye yeni katılan birinin onu etkilememesi oldukça zordur. Bu yolda, çocuğunuzun tepkilerini, duygularını dinlemek ve anlamak oldukça önemlidir. Bunun için çocuğunuzu kardeşten önce ruhsal olarak hazırlamaya çalışın. Karşılaştırmalarda, ‘sen büyüksün, o küçük’ gibi etiketlerden kaçınmaya çalışın. Çocuğunuzun düzeni elbette değişecek fakat çok büyük değişikliklerin olmamasını sağlayın. Zaten miniğiniz, yeni gelen bir rakiple baş etmek konusunda çaba sarf ediyor. Çocuğunuz tüm bu önlemlere rağmen; somatik, depresif belirtiler gösteriyor, saldırganca davranıyor ya da kardeşini görmezden geliyor, sizinle ilişkisinin bozulduğunu düşünüyorsa; bir uzmana danışın.

İlk Yayın Tarihi: 2 Mart 2014 @ 15:54