Çocuklara Parayı Ne Zaman ve Nasıl Öğretmeli?

Çocuklara paranın ne olduğunu, ne işe yaradığını zamanı geldiğinde öğretmek gerekir. Peki uygun zaman ne zaman? Nasıl açıklanabilir para? Çocuğa yokluk korkusuna sebep olmadan, gelecek kaygısı yaşatmadan, yada savurgan yaşamasına sebep olmadan paranın gerekliliğini, biriktirmeyi, gerektiği kadar harcamayı nasıl öğretmeli?

Uzmanlara göre çocuklarımıza 3-4 yaşlarından itibaren paranın ne olduğunu öğretmeliyiz. Tabi çocuk bu yaşlarda henüz çok küçük olduğu için, paranın miktarı konusunda fikir sahibi olamaz. Onun için 5 lira da 5 bin lira da aynıdır. İhtiyacı olan yalnızca istediği oyuncağı alabilecek kadar paradır kısaca.

Yaşı büyüdükçe, paranın miktarı öğretilmeli çocuklara. Zira ilkokul çağına geldiklerinde, çocuklardan para hesabı yapabilmesi beklenir. Okulun kantinde ihtiyaçlarını alırken, çocuğun paranın ne olduğunu, miktarını öğrenmiş olması gerekir.

Bu yüzden, çocuğa harçlık verilmesi parasını kullanmayı, saklamayı, biriktirmeyi öğrenmesi açısından önemlidir. Öncelikle günlük harçlıklarla başlayıp daha sonra iki üç ve haftalık harçlıklar vererek, çocuğun parasını idare etmeyi öğrenmesini sağlarız.

Çocuğunuzla parasını ne yapmak istediği hakkında konuşabilir, onu yönlendirebilirsiniz. Çocuk böylece, ileriye yönelik küçük planlar yapmaya başlar. Ayrıca başkalarının parasına ve malına saygı duymayı öğrenir. İsteklerini sıraya koymayı, ertelemeyi ve biriktirmeyi öğrenir. Böylece her istediğini elde eden doyumsuz bir çocuk olmak yerine, sahip olduklarının kıymetini öğrenir.

Çocuğunuza parayı öğretirken, gelecek için sağlıklı bir ilişki kurabilmesi açısından, dikkat etmeniz bazı noktalar var. Örneğin çocuğa sürekli “Param yok” demek… Evet çocuklar her istediğini istediği an elde etmemeli, böyle bir hayat çocuğun gelecekte doyumsuz olmasına sebep olur. Ancak bunu engellemek için çocuğa sık sık paranın olmadığını, yetmediğini söylemek, yanında para konusunda olumsuz çok fazla konuşmak, çocukta gelecek kaygısına yol açar. Bu kaygı çocukta çalmak, saklamak, olmadık şeyleri biriktirmek gibi sorunlara bile sebep olabilir.

Bazı uzmanlar çocuğa ara sıra yaptığı işler karşılığında para verilebileceğini söylüyorlar. Ancak bu çocukta şu düşünceye sebep olabilir: “ Eğer karşılığında para yoksa hiçbir iş yapmaya değmez.” Bu yüzden en uygunu çocuğa istediğiniz işler karşılığında para vermek yerine, sorunu kendisi gözlemleyip çözüm bulduğunda ödüllendirmek amacıyla para vermektir. Örneğin, bisikletini evde koyacak yeriniz yok ve çocuğunuz bir kilit alarak evin bahçesine de koyabileceğinizi önerdi. Bu tür çözümler sunduğunda çocuğunuza küçük ödüller vermek, yaratıcılığını, problem çözme becerisini ve girişimciliğini destekler.

Günlük alışverişlerinizi -örneğin ekmek almak gibi- çocuğunuzdan isteyebilirsiniz. Böylece çocuğunuz paranın miktarını daha rahat öğrenebilir. Elbette zaman zaman parayı düşürebilir, kaybedebilir. Böyle durumlarda çocuğa fazlaca yüklenmemeli, ancak bir dahaki sefere daha dikkatli olması için uyarmalısınız.

Çocuğunuza para verirken, paranın miktarı çok fazla ya da az olmamalıdır. Çocuğun yaşına ve ihtiyaçlarına uygun olarak bir miktar belirlemelisiniz.

Çocuğunuz bir hafta boyunca harcaması için verdiğiniz parayı aynı gün içinde tüketebilir veya bir miktarını saklayabilir. Eğer parasının hepsini kısa sürede bitirirse, tekrar para vermemelisiniz. Bu çocuğun parasını kontrol etmeyi öğrenmesini engeller. Çocuğun tecrübe kazanmasına olanak sağlamalısınız.

Küçük çocuklar paranın sınırsız olduğunu düşünebilir. Özellikle günümüzde, kredi kartlarıyla alışveriş yaparken sizi gören çocuklarınız, “Her istediğimizi o plastik kartlarla alabiliriz.” düşüncesine kapılabilir. Çocuğunuza, paranızın sınırsız olmadığını açıklamalısınız. Ancak bunu yaparken asla “Paramız bitince sokaklara düşeriz, evimiz olmaz, ekmek alamayız.” gibi açıklamalar yapmamalısınız. Çocuğunuzu korkutmadan “ Paramız sınırsız değil, ihtiyaçlarımızı karşılayacak kadar var. Ancak gerekmeyen şeylere çok fazla harcarsak, daha sonra ihtiyacımız olan şeyleri almakta zorlanırız” gibi bir açıklama uygun olanıdır.

Parasını biriktirmesi için çocuğunuzu teşvik edebilirsiniz. Örneğin istediği bebeği ya da arabayı almak için belirli bir miktar para biriktirirse, sizin de üstünü tamamlayarak istediği oyuncağı alabileceğinizi söyleyebilirsiniz. Böylece çocuğunuza birikim yapma ve tasarrufu öğretmiş olursunuz. Bir kumbara almak da çocuğunuzu parasını biriktirmek konusunda iştahlandıracaktır.

Para elimizin kiri değildir maalesef. Para gereklidir. Ancak, paranın insanı yönetmesi, kişiliğini değiştirmesi sağlıksızdır. Parayı anlamlı hedefler için kullanmalıyız. Çocuğumuza, paranın ne değersiz bir şey olduğu, ne de hayatın amacı olduğu intibasını bırakmadan yaşına uygun olarak zamanı geldiğinde öğretmeli ve parayı yönetebilmesi için öğretici olmalıyız.

İlk Yayın Tarihi: 9 Ağustos 2016 @ 14:01