Matematiği Bebeklikte Öğretmek Mümkün Mü?

Antropolojik olarak baktığımızda ilk insanların topluluklar halinde mağaralarda yaşarken dahi beyinlerinde bir miktar matematik algısı olduğunu, bizlere bıraktıkları mağara duvar resimlerinden ve tasarladıkları aletlerden anlıyoruz. Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi 4 temel işlem aritmetiği günlük hayatın içinde her daim somut anlamda var olduğundan atalarımız da matematiği günlük hayatlarında kullanmaktaydılar.

Peki, nedir matematik? Sözlük bize şöyle tanımlıyor; biçimlerin, sayıların ve niceliklerin yapılarını, özelliklerini, aralarındaki bağıntıları tümden gelimli akıl yürütme yoluyla inceleyen ve aritmetik, geometri, cebir gibi dallara ayrılan bilimdir. Matematik aslına bakacak olursanız tüm evrende ortak konuşulan ve anlaşılan bir dildir. Akıl temelinde bir kodlamadır. Beynin bu dili anlayabilmesi içinde doğru kodlaması gerekir.

Günümüz Türkiyesinde matematiğin en azından ürküten, anlaşılması zor bir algısı olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Ülkemizde ilköğretim ve lise eğitim sürecinde matematiğin bir sorun olduğunu gerek ilköğretim gerekse üniversite giriş sınavlarındaki matematik başarı oranlarının çok düşük olmasından anlayabiliyoruz.

Esasen bu sorun matematik denen bu kodlama dilini beyne yerleştirmemiz gerektiği gibi yerleştiremediğimizden kaynaklanmaktadır. “Nasıl yani?” dediğinizi duyar gibiyim.

Öncelikle toplum içinde kemikleşmiş matematiğin zor olduğu şartlanmasına karşı koymakla başlayabiliriz; çünkü insan beyni sizin düşüncelerinize yargılarınıza uyumlu davranır. Zor dediğiniz olgu sizin gerçeğinizdir, çünkü siz bunu beyninize dikte edersiniz. Sonrasında ilerki yaşlarda etrafınızdaki hesap makineleri sizin “Matematik bilmesen de olur” teselliniz ve sorun çözücünüz durumuna gelir. Ve burada büyük bir yanılgı içine girersiniz, çünkü matematik günümüzde hemen her bilim dalında karşımıza çıkan ve o dala destek sunan, modelleme yapmaya olanak tanıyan, yukarıda da belirttiğimiz gibi evrensel bir kodlama dilidir.

Matematiğin beyin gelişimi ve zeka için çok önemli bir disiplin ve bir alan olduğunu vurgulamamız yerinde olacaktır.

Matematik alanında uzman kişilerin beyin EEGleri (Elekroensefalografi) incelendiğinde bu kişilerin beyninde sağ ve sol beyin lobları arasında sinapslardan oluşan (bağlantılar kabuğu olan) “corpus callasum” kabuğunun daha kalın olduğu gözlemlenmektedir.

Biyolojik anlamda zeka düzeyi ise corpus callasum kabuğunun kalınlığı ile belirlenmekte olduğundan, yoğun bağlantılar içeren kalın bir corpus callasum daha yüksek bir zekaya işaret etmektedir. Özetleyecek olursak matematik algısı yüksek, matematik bilgisi gelişmiş olan kişilerin genelde daha zeki olduklarını söyleyebiliriz.

Bu da aslına bakacak olursanız pek şaşırtıcı bir bulgu olmamaktadır, çünkü beynin genel çalışma prensibi kodlamaya dayanır ve beyin etkin kodlamalarla çok daha etkin ve hızlı çalışır.

Matematik dilinin kodlanması öncelikle beyinde bir nicelik algısı oluşturmakla başlar. Bu konuda size güzel bir haber verelim: insan beyninde bu algıyı oluşturmak için gerekli altyapı doğumla birlikte beynimizde hazır olarak gelmektedir.

Evet, 2013 yılında A.B.D.’de yerleşik, saygın bir üniversite olan Duke Üniversitesi’nde yeni doğanlarla yapılan geniş kapsamlı ve uzun soluklu bir araştırmada bu bulgu ortaya koyulmuştur. İngilizce bilenler ve merak edenleriniz için araştırmanın orijinal linkini size aşağıda sunduk.

http://today.duke.edu/2013/10/babymath

Araştırmanın temeli bebeklerde nicelik algısının olup olmadığını anlamaya ve bu algıyı bebeklikte geliştirmenin çocukluk dönemindeki matematik başarısını etkileyip etkilemediğini görmeye dayanıyordu.

Araştırmada yeni doğanlara, üzerinde noktalar olan nicelik kartları ile sunumlar yapılmış ve görülmüştür ki bu bebekler, nicelik yönünden aynı kartlara tepki vermezken, nokta sayısı değiştikçe tepki vermişlerdir. Araştırmada yeni doğan bebekler iki farklı gruba ayrılmıştır: bir gruba sürekli olarak var olan bu nicelik algısını geliştirmeye yönelik nokta kartları ile niceliğin adı söylenerek sunumlar yapılmış, diğer gruba bu eğitim verilmemiştir. Daha sonrasında her iki grup bebeğin ilköğretim yıllarında gösterdikleri matematik performansları  kıyaslanmış ve bu eğitime tabii tutulan bebeklerin matematikte, diğer grup bebeklere oranla fark edilebilecek ölçüde daha yüksek bir performans gösterdikleri saptanmıştır. Başka bir deyişle doğumla getirilen bu nicelik algısını geliştirmenin beyni matematiksel anlamda kodlamak olduğunu söyleyebiliriz; ya da beyinde doğuştan itibaren yaratılacak ilk görsel abaküsün ilerki yıllarda bizlere matematiksel bazda daha kıvrak bir beyin sağlayacağını söylemek yanlış olmaz.

Aslına bakacak olursanız bizim Sevgili Bebek olarak Türkiye’de ilk kez sizlere sunduğumuz sağ beyin odaklı erken ev eğitiminin kaynağı olan A.B.D. de yerleşik Institutes For The Achievement Of Human Potential vakfının kurucusu ve bebek eğitiminin duayeni sayılan Glenn Doman, uzun yıllardan beri uluslararası boyutta bu nicelik eğitimini “Glenn Doman yöntemi” olarak uygulayanlardan ve savunanlardandır. Bu araştırma bir açıdan da Glenn Doman yönteminin doğruluğunu kanıtlayan sağlam bir kanıt olarak literatüre geçmiştir.

Bu erken matematik kodlamasının diğer bir olumlu yönü de bebeklerde  “Matematik zordur” benzeri bir ön yargı olmadığından, matematik dilinin temel kodlamasını öğrenmelerinin çok kolay olması ve beyinlerinde bu abaküs olgusunu oluşturmak için günde sadece toplamda 10-15 dakikalık etkinliklerin yeterli olabilmesidir.

3 yaşlarında bunun yanı sıra artık frontal korteksi gelişen bebeğinize matematiğin temel mantığının eşitlik sistemine dayandığını yine görsel ağırlıklı sunumlar ile anlatabilirsiniz. Eşitlik kartları ile işlem olgusunun nasıl çalıştığını beyne bu yaş döneminde kodladığınızda ileriye yönelik çocuğunuzun beyninde denklem bilincinin pekişeceğini söyleyebiliriz.

Başka önemli bir nokta ise matematiği erken çocuklukta somutlaştırarak günlük hayatın içinden sorunlarla harmanlayarak çocuğunuza servis etmenizdir. Örneklersek, 3-4 yaşlarındaki çocuğunuza 2+2=4 eder demek veya ona rakamları öğretmek yerine, 4 tane kaşık çıkarıp 2 kaşığı kendiniz alıp 2 kaşığı çocuğunuza verebilirsiniz. Sonra da “Senin de benim de 2 kaşığımız var, ikimizin de kaşıkları eşit” diyebilirsiniz. Akabinde ise “Ben kaşıklarımı sana veriyorum, senin elinde şimdi kaç kaşığın oldu?” diyerek sormanız onun için somut nesnelerle uğraştığı iletişim içinde keyifli bir oyun olacaktır. Çocuğunuza matematiği bu yolla çok daha kolay anlatabilir ve sevdirebilirsiniz, çünkü asla unutmayınız ki beyin denilen organ yaşamsal anlamda kendine gerekli gördüğü bilgileri depolar ve çocuklukta öğrenme denilen olgu yalnızca keyifli tekrarlar yoluyla sağlanabilir.

İlk Yayın Tarihi: 28 Haziran 2016 @ 11:07