Orta Kulak İltihabı

ORTA KULAK İLTİHABI (OTİTİS MEDİA) NEDİR?

Çocuklarda ve bebeklerde meydana gelen bazı rahatsızlıkların nedeni, çocuklar kendilerini iyi ifade edemedikleri için anlaşılamayabilir. Orta kulak iltihabı ihmal edildiği zaman kalıcı duyma kayıplarına neden olabilir.

Orta kulak iltihabı, hasta olduğu düşünülerek doktora götürülen çocuklara en sık konulan tanılardan biridir. 5 yaşına gelinceye kadar her 4 çocuktan 3’ü, en az bir kere orta kulak enfeksiyonu geçirir. Orta kulak iltihabı, aynı zamanda çocukluk çağında en sık karşımıza çıkan duyma kayıp nedenidir.

Çocuklarda Orta Kulak İltihabı Ne Zaman Görülür

Hastalık, genellikle çocukluk çağlarında görülmektedir. Orta kulak iltihabı, tek bir kulakta olabileceği gibi her iki kulakta da gelişebilir. Bazı çocuklar, üst üste hatta bir yıl içerisinde birçok kez orta kulak iltihabı geçirebilir. Genellikle bahar ve kış aylarında gözlenir.
KULAĞIN YAPISI NASILDIR?

Kulak Yapımız

Normal bir insanda kulak; dış kulak, orta kulak ve iç kulak adı verilen 3 parçadan oluşur. Dış kulak, kulak kepçesi ve dış kulak yolu tarafından oluşturulur ve kulağın dıştan görülebilen kısımlarıdır. Dış kulak, kulak zarına kadar ulaşır. Kulak zarı, dış kulak ile orta kulağı birbirinden ayırır. Orta kulak, hava ile dolu bir boşluk olup, içinde 3 küçük kemikçik yerleşmiştir. Bu kemikçikler, sesi, kulak zarından iç kulağa taşımakla yükümlüdürler. İç kulak ise, duyma ve denge organlarını taşır. Östaki tüpü, orta kulak ile boğazın üst kısmını birbiri ile birleştiren, açılıp kapanarak orta kulaktaki havayı temizleyen ve orta kulak içindeki basınç ile kişinin içinde bulunduğu ortamdaki hava basıncını eşitleyen bir kanaldır.

ORTA KULAK İLTİHABI NASIL GELİŞİR?

Eğer herhangi bir nedenle bu tüp şişerek tıkanacak olursa (soğuk algınlığı- alerji vb. nedenlerle), orta kulak içinde normalde az miktarda salgılanan sıvı birikmeye başlayacak ve aslında hava ile dolu olması gereken orta kulak boşluğunun sıvı ile dolmasına yol açacaktır. Bu durumda, biriken sıvı kolaylıkla enfekte olabilir ( mikrop kapabilir ).
Etkenler, genellikle burun ya da boğazdan içeri girerek östaki borusu boyunca yukarıya doğru ilerleyerek orta kulağa erişen virüsler ya da bakterilerdir.

Geniz eti (adenoidler; bunlar vücudu çeşitli mikroplara karşı koruyan hücreler tarafından oluşturulurlar), bu tüpün boğaza açıldığı yerin hemen yakınında bulunur. Bunların iltihaplandıklarında ya da bunlar büyüdüklerinde östaki borularının çıkış deliği kapanabilir.

Her ne nedenle olursa olsun, orta kulakta sıvı birikimi sonucunda bu bölgeye ulaşan bakterilerin etkisi ile orta kulaktaki sıvı sarısı beyaz bir renk alır, kulak zarının ve kulak kemikçiklerinin hareketini bozar ve duyma azalır. ( Ancak, duymanın bozulması için sadece sıvı birikimi de yeterli olabilir.) Enfeksiyon kötüleştikçe, çocuk hasta görünmeye ve kulak ağrısından yakınmaya başlar. Bazen, sıvı o kadar artar ki kulak zarı, basınca dayanamayarak yırtılır.

ÇOCUKLAR ORTA KULAK İLTİHABINI ERİŞKİNLERE GÖRE DAHA SIK MI GEÇİRİRLER?

Evet. Çocukların savunma sistemi, sürekli gelişim hâlindedir ve bu nedenle sık sık yeni karşılaştığı ve henüz savaşmayı tam olarak bilemediği mikroplarla karşılaşmaktadır. Ayrıca, çocukların östaki tüpleri, erişkinlere göre daha kısa ve düzdür. Bu, etkenlerin kolaylıkla orta kulağa ulaşmasını sağlar. Bebekler ve süt çocukları ise, östaki tüplerinin darlığı nedeni ile diğer yaşlardaki çocuklara oranla daha sık orta kulak enfeksiyonu geçirirler. Östaki tüpleri, çocuk ancak 4-6 yaşlarına ulaştığı zaman, yeterli genişliğe ulaşır. Ayrıca, çocukların geniz etleri erişkinlerinkine oranla çok daha büyük olup, enfekte olmaları hâlinde (mikrop kapmaları) daha da büyüyerek östaki tüplerinin ağzını tıkayabilirler.

ORTA KULAK İLTİHABI ÖNEMLİ MİDİR?

EVET. Orta kulakta biriken sıvı, enfekte olsun ya da olmasın hastanın duymasında problem yaratır. Biriken sıvı, çocuğun duymasını bozar. Duyma bozukluğu, bebeğin yeni sözcükler öğrenmesini engelleyerek konuşmasında gecikmeye yol açabilir. Daha büyük çocuklarda, öğretmenini duyamamasına bağlı okul başarısızlıkları ile kendini gösterebilir.
Ayrıca, biriken sıvının enfekte olması hâlinde, enfeksiyon kafa içindeki komşu yapılara sıçrayabilir.
Eğer östaki borusunun çalışması sürekli olarak bozuk kalacak olursa, enfeksiyonun çok ağrılı olan akut bölümü (akut otitis media) geçtikten sonra, sıvı birikimi süregenleşecek; bu, hem duyma problemlerine, hem de çocuğun orta kulak iltihabına sürekli yatkınlık kazanmasına yol açacaktır (kronik otitis media).

ORTA KULAK İLTİHABININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Orta kulak iltihabının en önemli belirtisi, hiç kuşkusuz ki kulak ağrısıdır. Ateş, genellikle kulak ağrısına eşlik eder. Ancak, çocuklar ve özellikle de bebekler size problemlerini, konuşma yetenekleri tam gelişmediği için anlatamayacaklardır. Bu durumda huzursuzluk, ağlama, ateş, uyku bozukluğu, sürekli kulaklarını çekiştirmek ya da sürtmek, kulaktan dışarı sıvı akması, alçak seslere yanıt vermeme ya da çevreye ilgisizlik, televizyonu ya da radyoyu yakından dinleme gibi bulgular yol gösterici olabilir. Yeterli tedavi ile bu duyma kusuru geçici bir dönem devam ederken, yetersiz ve eksik tedavi duyma kaybının sürekli olmasına yol açacaktır.

ORTA KULAKTA SIVI BİRİKİMİ NASIL ANLAŞILABİLİR?

Orta kulağın kafa kemiklerinin içinde yerleşmiş olduğu göz önüne alınacak olursa, dışarıdan sadece çıplak gözle bakarak orta kulakta sıvı toplanıp toplanmadığını anlamak mümkün değildir. Bu nedenle, kulak zarını ve dolayısı ile gerisinde yerleşmiş olan orta kulakta sıvı birikimi ya da enfeksiyonun varlığının belirlenmesi amacı ile otoskop adı verilen ışık kaynakları kullanılmaktadır.

BÖYLE BİR DURUMDA NE YAPMALIYIM?

Eğer orta kulakta sıvı birikmesinden ya da enfeksiyon varlığından kuşkulanıyorsanız, çocuğunuzu mutlaka bir doktora götürmeniz gerekecektir. Doktorunuz, çocuğunuzun kulağına, otoskop adı verilen özel bir ışık kaynağı ile bakacaktır. Bu, otitis medianın en basit tanı yöntemidir.

Eğer orta kulakta bir enfeksiyon varlığı düşünülecek olursa, hastaya antibiyotik verilebilir. Ancak unutulmaması gereken şey antibiyotiklerin sadece bakterilere karşı etkili olup nezle-grip gibi hastalıkların etkenleri olan VİRÜSLERE ETKİ EDEMEYECEKLERİDİR! Doktorunuz, aynı zamanda ağrıyı azaltmak ve ateşi düşürmek için ağrı kesici-ateş düşürücü bir ilaç verebilir

Antibiyotiklerin bakterilere etki etmesi sonucunda, ağrı ve ateş birkaç gün içinde geçecektir. Ancak, enfeksiyonun temizlenmesi için daha uzun zamana gereksinim vardır. Bu nedenle, çocuğunuzun önerilen süre boyunca (10-14 gün), antibiyotiğini tam ve düzgün dozlarda aldığına emin olmanız gerekir.

ÇOCUĞUNUZ KENDİNİ İYİ HİSSETSE BİLE ASLA İLAÇ DOZUNDA ATLAMA YAPMAYIN!
Doktorunuz, enfeksiyonun tam olarak iyileştiğinden emin olmak için, çocuğunuzu 10 gün içinde tekrar görmek isteyebilir.
Bazen, orta kulak çalışmasının gösterilmesi amacıyla “timpanometri” adı verilen bir test uygulanmaktadır. Ancak, bu test, duymayı değerlendirememektedir. Bu nedenle, doktorunuz gerekirse, çocuğunuzun duymasını değerlendirmek amacıyla, bir işitme testi uygulanmasına da karar verebilir.

Enfeksiyon iyileştikten sonra sıvının tamamının kaybolması, aylar sürebilir. Enfekte olmamış sıvının kaybolması, genellikle 4-6 hafta içinde gerçekleşmektedir. Orta kulak, eskisi gibi kuru olduğunda çocuğunuzun duyması normale dönecektir.

Ne yazık ki, orta kulak iltihabına yol açan birçok bakteri çeşidi vardır ve bunlardan bir kısmı, özellikle antibiyotiklerin nezle-grip gibi viral enfeksiyonlarda bile kullanılması sonucunda, antibiyotiklere direnç kazanmıştır. Bakterinin dirençli olması, tedaviye yanıt alınmasını önlemekte ve enfeksiyonun temizlenebilmesi için çeşitli antibiyotiklerin üst üste kullanılmasına neden olmaktadır. Bu da ilaçların çeşitli yan etkilerinin ortaya çıkmasını, kaçınılmaz hâle getirmektedir.

Eğer çocuğunuz yılda birkaç kez orta kulak iltihabı geçiriyorsa, doktorunuz daha uzun süreli bir ilaç tedavisi uygulayabilir. Özellikle, sıvı birikimi 3 aydan daha uzun bir süre devam edecek olursa ya da duyma kaybı ile birlikte olacak olursa, doktorunuz, ayrıca sizi bir Kulak- Burun-Boğaz Hastalıkları Uzmanı’na yönlendirebilir. Bu doktor, orta kulağında biriken sıvının boşalabilmesi için çocuğunuzun kulak zarına bir delik açabilir ya da bir tüp yerleştirebilir. Bu delik ya da tüp, orta kulakta birikmekte olan sıvının kulaktan dışarı akmasına yardım edecektir. Tüp, genellikle, kulak zarı üzerinde 6-12 ay kalır ve sonra kendiliğinden dışarı atılır. Bazen, aynı operasyon sırasında çocuğunuzun adenoidlerinin de alınması önerilebilir. Bu, bazı çocuklarda orta kulak iltihabı ataklarını azaltmaktadır. Ancak, bademciklerin (tonsiller) alınması, orta kulak iltihabının yinelemesini engellememektedir.

KULAK ZARINDA TÜP VARKEN ÇOCUĞUM BANYO YAPABİLİR Mİ?

Tüplerin takılı olduğu sürece, su, kulaklardan uzak tutulmalıdır. Bu nedenle, çocuğunuzun, banyo yaparken ya da yüzerken suyun orta kulağa kaçmasını engellemek için, kulak tıkacı kullanması doğru olacaktır.

TÜM BUNLARA KARŞI ÇOCUĞUMU NASIL KORUYABİLİRİM?

Anne sütü ile besleme ve emzirmenin, bebekleri, kulak enfeksiyonlarına karşı koruduğu bilinmektedir. Eğer bebeğinizi biberonla besliyorsanız, bebeğin başını her zaman göğüs hizasından daha yukarıda tutun. Bebeği yatar pozisyonda beslemeyin. Bu yolla, sıvı orta kulağa doğru kaymak yerine, bebeğin boğazından aşağı kayacaktır.

Sigara içiminin, kulak enfeksiyonlarına eğilimi arttırdıkları kanıtlanmıştır; bu nedenle, tüm çocukları, sigara içen kişilerden uzak tutun.
Çocukları, soğuk algınlığı olan kişilerden uzak tutun.

Son yıllarda, özellikle orta kulak iltihabına yol açtığı bilinen bakterilere karşı çeşitli aşıların geliştirilmesi yönünde çalışmalar sürmektedir. Pnömokok (zatürre) aşısı, orta kulak iltihaplarının bir bölümünü önleyebilmektedir.

İlk Yayın Tarihi: 25 Ekim 2013 @ 00:09