Besin ve İlaç Allerjileri

Besinler eski çağlardan beri sıklıkla birtakım olumsuz reaksiyonların sorumlusu olarak suçlanmaktadır. Bazı insanların yemeklerinin, başkaları için yaşamlarına mal olacak bir zehir haline dönüşebileceği bundan binlerce yıl önceki hekimlerin gözlemlerinin bir ifadesidir. Annelerin ise önemli bir bölümü çocuklarında besin allerjisi olduğuna inanmaktadır. Tüm besin reaksiyonları allerjik kökenli midir, besin allerjilerinin sıklığı artmakta mıdır, ya da organizmanın değişik allerjik reaksiyonları besinlere ne derecede bağlıdır gibi bazı soruların yanıtlarını vermek kolay değildir. Kontrollu çalışmaların azlığı nedeniyle besin allerjisi prevalansı konusunda doğru bir bilgi vermek güçtür. Besinlerin neden olduğu istenmeyen etkiler bazen göz ardı edilebilecek kadar belirsiz olabildiği gibi, bazen de anafilaksi gibi ölümcül reaksiyonlar olarak karşımıza çıkabilmektedir

Besinsel allerjenler, molekül ağırlıkları 10.000-67.000 dalton arasında değişen, özellikle glikoprotein yapısında maddelerdir. Bunlar genellikle ısıya dayanıklı, suda eriyebilen, aside ve proteolitik enzimlere dirençli  yapılardır.

Besinlerin doğal antijenlerinin neden olduğu reaksiyonların yanısıra, antioksidan, tatlandırıcı, renklendirici, kıvam verici ya da koruyucu olarak besinlere eklenen katkı maddelerine bağlı gelişen reaksiyonlara da sık rastlanmaktadır. Bugün besin endüstrisinde kullanılmakta olan 3000 civarında katkı maddesi bulunmaktadır. Katkı maddelerinin neden olduğu reaksiyonların fizyopatolojisi çoğu kez açık değildir ve sıklıkla da immünolojik mekanizmalarla açıklanamamaktadır.

Bundan başka yiyeceklerimizin içerisinde değişik mikroorganizmalar, toksinler, ilaçlar, hormonlar ve enzimler de bulunabilmektedir. Tüm bu maddeler immünolojik yoldan başka, çok sayıda değişik  mekanizmayı harekete geçirerek, birtakım istenmeyen etkilere yol açabilmektedirler. Burada, konakta varolan bazı enzim ve hormon eksiklikleri, kalıtsal hatta psikolojik faktörler de rol oynayabilir. Besinlerin neden olduğu bu istenmeyen etkiler sindirim sisteminden solunum sistemine, deriden santral sinir sistemine dek değişik sistemlerde çok farklı belirtilere yol açabilir. İşte sayısız besinin içerdiği son derecede farklı antijenik yapılar ve çok farklı mekanizmalar sonucunda ortaya çıkabilecek değişik semptomlar besin reaksiyonlarının karmaşıklığını göstermektedir. Bu yazıda sadece GIS dışı tutulumdan söz edilecektir.

Besin reaksiyonları: Genel kabul gören tanıma göre bir besin reaksiyonu, herhangi bir besini yedikten sonra oluşan herhangi bir beklenmedik etkidir. Besin reaksiyonlarının oluşumuna katkıda bulunan etkenler tablo-1’de özetlenmiştir.
 

İlk Yayın Tarihi: 27 Ekim 2013 @ 16:18